Wednesday, August 5, 2015

SINNA 5 July 25 - 31 THUPHA TANGKO GALMATTE


NIPINI (Sabbath) Nitak lam July 25
Sim Dingte: Dan. 1-12; Isa. 39:5-7; Dan. 2:44; Matt. 24:14,
15; Pian. 41.

KAMNGAH: "Amah in vangliatna, minthanna leh kumpi
za ngah ahih man in, minam kim te,
minam tuamtuamte, pau nam tuamtuamte
khempeuh in Ama na asem ding uh hi.
Amah in atawntung in uk ding a Akumpi
gam abei ngei kei ding hi." (Daniel 7:14).

Genkholhna thute a um amuang SDA pawlpi in
Zeisu hong kumkik baih ta ding cih ih um hi. Ama hong
paina in hih leitung omzia beina suak ding hi. Atawpna ah
Pasian tawntung gam, Daniel thubu gen bang in, hong
piang ta ding hi: "leitung kumpite thuneihna, vangg leh
thupitnate khempeuh, sangpen Pasian mite khut ah ki
aap ding hi. Ama kumpi gam in atawntung hi ta ding hi.

Ukna nei khempeuh in Amah bia in athu mang ding uh hi"
(Dan. 7:27, NIrV). Hih bang gam in upmuanna' mungtup
ahihi. Hebrew thubu ah, (Heb. 11:16) "gam hoih zaw" na ci
hi. Hih pen Pasian mite in khangtawn a lamet uh ahihi.
Tua khuapi alam leh anei abawl, Pasian ahihi" (Heb. 11:10).

Daniel thubu zong thupha tangkote' thuguilet bang ahihi.
Tua sung ah Pasian in, Ama mite in mawhna khimzing
tual a alengte kiang ah, teci apang ding in azatzia ih mu
thei hi. Akip akhoo a upmuanna uh hang un anungta
Pasian mann' thu athei lo leh milim biate in zong thu um
mite tungtawn in, Ama tawntung gam ah, hunpha leh
munpha angah theih nang uh ahihi.

NIMASANI (Sunday) July 26
GALMATTE (Isa. 39:5-7)

Isa. 39:5-7 leh Dan. 1:1, 2 sim in. Hih munte koici
kizop hiam? Daniel min khiatna pen, "Pasian in ka
thukhenpa hi" cih na hi. Amah Jerusalem siat ciang in
Babylon khuapi ah ki paipih hi. Daniel in Babylon leh Persia
kumpi inn ah a ettehhuai omzia tawh nungta hi ci in
Daniel thubu in hong gen hi. Kum 3 sung "pilsinna" Babylon
ah aneih khit ciang in Daniel in kumpi' na sem a kumpipa'
thudot in om hi. Pasian vangliatna tawh sila pan in asang
pen kumpi gam 2 te ah thupha tangko nasem ulianpi
suak hi.

Daniel thubu pen Pasian thupiakte kholna saal
bang bek hi lo hi. Tua thu asim kha te in zong gamdang a
teng Hebrew mite mah bang in Israel Pasian tung ah
thumann tak a nuntak ding ahaksatna mun ah om kha
thei ding hi. Biakinnte, siampite, leh biakpiaknate omlohna
mun ah amau thumann thutak a akipiakna uh etlawm
tak in hong kidawk hi.

Dan. 1:8-13; Dan. 5:12; Dan. 6:4; Dan. 9:3-19 sim
in. Hih munte in Daniel pen thupha tangko diktak asuak
sak zia leh tongg te hong koici gen hiam?

"SDA min apua kipawlna khempeuh in Egypt gam
a Joseph, Babylon a Daniel leh alawmte abat ding uh ahihi.
Pasian lampina tawh amaute sall in akipaipihna pen tua
dawi bia gamte ah amann Pasian thu apuak ding uh ahihi.
Amaute in hih leitung ah Pasian tang a adin ding uh ahihi.
Milim bia mite tung ah aki ap ding uh hi lo hi. Amaute in
aupmuanna uh ah khoo in, van leh lei apiang sakpa abiate
cih minpha asilh ding uh ahihi. E.G. White, Pawlpi Ading
Teci Pannate, 8T p. 153.

Daniel in a upna ataisan ding pen baihlam mahmah
ding hi. Ih up ih muanna bang a nuntak lohna vai ah ih
paulapte cihtham hetlo ahihna Daniel in hong koici lah
hiam?

NINIHNI (Monday) July 27
TECI TE (Daniel 2:47)

Dan. 2 sung Daniel in Babylon te Pasian mannlote
lang ah amann Pasian vangliatna teci pan ding hunpha
hong ngah hi. Daniel in Jew mi alawmte tawh, Pasian in
athungetna uh sang ahih man in lungdam in la sa uh hi
(Dan. 2:20, 23). Tua khit ciang in kumpipa mang
akhiatna gen in Pasian liatna leh leitung kumpi gam
khempeuhte a uk akeempa ahihna thu teci pang hi.

Kumpipa in Pasian mann thu pawl khat thei ta
ahihna alak bang thu hong gen hiam? Dan. 2:47 sim in.
Dan. 2 sung ah, Daniel in tel ding dang nei lo:

kumpipa deih thu agen kei leh sih ding bek hi ta hi. Ahi
zongin alian 3 sung ah Daniel' lawm 3 te in van Kumpipa
thupiak man'na tawh meilipi pan suakta thei uh hi. Tua
bang kawmkal a, muanhuai tak a ateci panna uh tungtawn
in amann Pasian vangliatna teci hong pang thei uh hi.

"Nebuchadnezzer in meili sung a alina pa Pasian
tapa tawh akibat lam koici theih hiam? Amah in agam a
Hebrew saalte tungtawn in Pasian tapa thu za hi. Amaute
in na khempeuh auk aneipa ahi anungta Pasian theihna
pen hong kengg uh hi." E.G. White, Adventist Tangko,
R.H., May 3, 1892.

Nebuchadnezzer in Dan. 4 sung ah bang amann
Pasian vai, Daniel teci pan ngei khitna tungtawn in bang
pulakna nei kik hiam? Dan. 4:37 sim in.

Dan. 5 sung ah, Daniel in Babylon thukhen zum
ah anunung pen hong pai hi. Tua mun ah Belshazzar kumpi
inn ah atuampian lai kigelh vai telkheh ding a kisam ahihi.
Tua in Babylon kumpi gam Medes leh Persia te khut ah
aki thallot nang vai gen-khol hi. Daniel sepna vai tawh
Belshazzar lungkim ngel ding hi. Ahi zong' zekai lua ta hi.
Ama vai atawpna hi ta hi. Adah huai thu ah Laisiang-tho
hong genna ah, (Dan. 5:17-23 sim in), Belshazzer in
thumann thei a akiniamkhiat ding hun ngah ngei khin hi.
Ih theih mah bang in amah in tua hunpha te zang lo hi.
Ih nuntak en kik in, ei leh ei ih kidot ding ah: ka
nuntakna in hih leitung ah bang ci bang teci lak hiam?
Na dawnna in bang hong gen hiam?

NITHUMNI (Tuesday) July 28
PERSIA GAM AH DANIEL (Dan. 6:28)

Kumpipa in Daniel pen "anungta Pasian sawltakpa"
ci in (Dan. 6:20, NKJV) na sam hi. Tua kammalte in
bang hong ngaihsun sak hiam?

Dan. 6 sung a kumpi gam huampi leh kumpi akikhel
hang in Daniel in amun mah ngah bek lo in za khang
lai hi. Amah pen gam ke 120 ukte a uk sawn 3 te lak ah 1
ahihi. Kumpipa Darius in agam bup vai thudotpi in telsawn
hi. Hih thu in gam ke uk 120 te leh api 2 te hazatna piang
sak hi. Amaute in tua gam bup ah thukham khat tawh
Daniel thongkia sak a thahna athuak theih nang in
kumpipa hong neh zo uh hi. Daniel pen humpite kua ah
kidenna hi. Ahehpih mahmah kumpipa nangawn' huh
theihloh vai ah Topa hong ding hi. Daniel kihotkhiatna thu
in kumpipa lungdam sak mahmah a agambup in Pasian
min aphat nang un kumpi thupiak Dan. 6:25-27 ah pia
hi.

Dan. 6 sim in. Daniel in kumpipa tung ah teci
nasia tak a apan khit thu hih sung ah bang hong kilangh
hiam? Tua abawl thukham in alamdang suahtakna
tungtawn a atheih thu bek ban ah Daniel' Pasian thu
tampi atheih zia koici kilat sak hiam? Hih thu in Daniel
teci pan vai bang hong hilh hiam?

NILINI (Wednesday) July 29
DANIEL LEH PASIAN TAWNTUNG GAM (Dan. 7:13, 14)

Daniel in midangte mangkhiatna agen bek hi lo
hi. Dan. 7-12 ah amah in mangmu in mailam hun a kumpi
hatpen dingte kilak khol hi. Daniel' mangmuhna in mihingte'n
bangbang gel mah le uh Pasian in akhut tawh len
gige hi cih hong thei sak hi. Atawpna ah Amah leh Ama
gam hong gual zo in tua gualzawhna in khuplet ding hi.
(Dan. 2:44 sim in).

Dan. 7:13, 14 sim in. Hih munte ah bang hong ki
lak hiam? Christian te'n lungdamna thu leitung bup azelh
sak vai uh tawh koici kizop hiam? Bang bang thudangte
akigen phial zong in, athupi vai pen tawntung Pasian
gamnuam thu ahihi. Zeisu hong paikik mateng hih thu
hong piang nai lo hi. Zeisu mahmah in Matt. 24:14-16
sung ah Ama hong pai kik ding vai tawh kisai athupi in
Zeisu mahmah in bang hong gen hiam?

Matt. 24 tawpna lam ah Zeisu genkholhna thute
Daniel genkholhna thute tawh akizom uh ahihi. "Alipkhap
huai thusia pawi" Daniel thubu ah kigen thute (Dan. 11:31;
Dan.12:11) ama khanlai leh anung ciang a tung ding ahihna
gen in hong telgen sawnlai hi. Athu ah Zeisu in Daniel
thubu pen nitawp hun vaite tawh na zomkhawm a,
alamdang hi lo hi. Ahang pen Daniel in mun tampi ah
nitawpni vai na gen hi (Dan. 8:17,19; Dan. 11:35; Dan.
12:4, 13). Tua ban ah Zeisu cihna ah atawp hun "leitung
khempeuh ah lungdamna thu akitangko khit ciang hi ding
hi." (Matt. 24:14, NKJV).

Lungdamna thu "leitung khempeuh ah" kitangko
ding hi. Tua khit ciang bek in Zeisu hong pai kik ding hi.
Tua thu atangko ding te ih hihi. Ih masuan ih zawh mateng

Zeisu hong pai lo ding pawl khat in ci hi. Ih masuan vai
Zeisu hong pai kik nang tawh kisai in koici telsiam ding ih
hi hiam? Nipini ciang na dawnna hong keng in maw.

NINGANI (Thursday) July 30
THUPHA TANGKO GALMAT DANGTE (Pian. 41)

Daniel pen ama gam ahi lo mundang ah om Israel
mi hi a, Joseph leh Moses te Egypt ah, Nehemiah Babylon
ah, leh Esther Persia gam cih te ah tengg uh hi. Amau nuntak
in hong kipanpih lohna munte ah zong muanhuai tak in
kinungta thei in Pasian makaihna tawh tua bang gamdangte
ah zong munhoih munpha kingah thei lai hi cih hong theisak
hi. Amaute in abuai huai ei mun leh ei gam ahi lo munte ah
biakna vai, kipawlkhop vai, leh leitung ki ukna vaite ah siam
tak leh kiveek tak in hong tualbual uh hi. Galmat kumpi
namte hi uh a Israel Pasian ading thupha tangko nasem
diktakte zong ahi uh hi.

Galmat hih kawmkal a teci sepzia pen khat veivei
daitak a nuntak zong kul hi. Khat veivei zong hangsan
tak a Pasian lam a panmun lak zong kul hi. Esther leh
Daniel te nuntakzia ah zong tua bang vaite ih mu thei hi.

Esther                                        Daniel
1. Akul hun dong Hebrew mi ahih 1. Hebrew mi ahih lam kithei
lam kithei lo hi.                               hi.
2. Abiakna akitheih sak akul ma 2. Amah biakna leh upna vai
teng kemcing hi.                           kithei sak hi.
3. Pasian in amah leh a innkuan 3. Pasian in amah leh alawmpihte
kem hi.                                         te liah in dal hi.
4. Amah leh amite nuntakna huu 4. Amah leh amite adingin
dingin munsangna ah teci pang       mun sangna ah teci pang
hi.                                                 hi.
5. Biakna vai suahtakna piangkhia 5. Jerusalem biakinnpi lam kik
sak in, mimal tawmzaw te biakna    theih nang in Cyrus kumpipa
vai ah kidal theihna thu neihna'        ahem lam in huzaap hi.
mung phut hi.

Pian. 41 simsuak in. Josep in koici bang in Egypt te kiang
ah bangci teci pang hiam? Bangci bang in ama tangthu in
Babylon a Daniel leh alawmte tawh akibang vaite phukha
uh hiam?

Na omna mun peuh ah na upmuanna ading in teci
pang thei ding na hi hiam? Dai tak maw, kilangtak ahihkeh
avai 2 in teci pang na hi hiam? Pasian hoihna leh hong
itna, vang neizaw a na lunglut sak zawh theih nang a, na
gen na hawm theih bang om hiam?

KIGINNI (Friday) July 31

SINBEH DING: "Zaitak a sepkhiatna anei thei ding in
mihonpite kisam ding hi. Leitung kehmpeuh ah lungdamna
thu kitangko ding hi. . . . Leitung mun khempeuh
pan mawhna' suksiatna athuakte in Pasian itna thei nuam
uh a . . . tua itna atheisa eite in ih dawn' ding ahihi. Tua
khawvak lungdamna thu atan' khitna inn khempeuh leh
sang khempeuh, nu leh pa te, sia te leh naupangte tung
ah hih alauhuai hun in dotna thupi hong tung hi. Israel
tungthu a Esther tung a kidotna bang mah ahihi. Tua
dotna pen 'nang hih mun na tun pen tua bang hun a ding
mah hi lo ding maw?' cih thu ahihi." E.G. White, Innkuan
Nuam, A.H. pp. 484, 485.

KIKUP DINGTE:

1. Dan. 2, 7, leh 8 sung a genkholhna thute diakdiak
kikum ni. Hih thute in bangci bang in Laisiangtho thu
amann ahihna leh Pasian in mailam vai khempeuh
atheih zia hong koici kilat sak hiam? Gentehna in,
Dan. 2, 7, leh 8 te kikal a kumpi gam 4 te pan 3 te
amin in hong kilo hi. Bangci bang in hih thute in Pasian
kammal leh Ama kamciamte ih muan theih nang in
hong bangci panpih ding ahi hiam?

2. Daniel thubu a thute leh adangte (Josep thu cih bang
te) ah, thu umlo dawibiate' ading in galmatte in teci
apan' theih nang un na lamdang pawl khat te in nasia
tak in huh hi. Ahi zong in, galmat pawl khatte' zia leh
tongg te in nasia zaw lai in teci pang uh hi. Zia leh
tongg te leh muanhuaina vaite in alamdang zawkan
a, midangte ading a teci panna hi a Pasian in ih nuntakna
ah Abawl theih thute leh Amah atakpi ahihna
hong kilang sak hi.

3. Nili ni sinna ah ih muh mah bang in, Matt. 24:14 in
lungdamna thu leimongg dong atun' kul hi; tua khit
ciang in beina piang ding hi. Tua hi leh hong sawl
bang ih sep khit loh a hong pai lo takpi ding maw?
Kikum ni.

--