Wednesday, August 5, 2015

SINNA 5 July 25 - 31 THUPHA TANGKO GALMATTE


NIPINI (Sabbath) Nitak lam July 25
Sim Dingte: Dan. 1-12; Isa. 39:5-7; Dan. 2:44; Matt. 24:14,
15; Pian. 41.

KAMNGAH: "Amah in vangliatna, minthanna leh kumpi
za ngah ahih man in, minam kim te,
minam tuamtuamte, pau nam tuamtuamte
khempeuh in Ama na asem ding uh hi.
Amah in atawntung in uk ding a Akumpi
gam abei ngei kei ding hi." (Daniel 7:14).

Genkholhna thute a um amuang SDA pawlpi in
Zeisu hong kumkik baih ta ding cih ih um hi. Ama hong
paina in hih leitung omzia beina suak ding hi. Atawpna ah
Pasian tawntung gam, Daniel thubu gen bang in, hong
piang ta ding hi: "leitung kumpite thuneihna, vangg leh
thupitnate khempeuh, sangpen Pasian mite khut ah ki
aap ding hi. Ama kumpi gam in atawntung hi ta ding hi.

Ukna nei khempeuh in Amah bia in athu mang ding uh hi"
(Dan. 7:27, NIrV). Hih bang gam in upmuanna' mungtup
ahihi. Hebrew thubu ah, (Heb. 11:16) "gam hoih zaw" na ci
hi. Hih pen Pasian mite in khangtawn a lamet uh ahihi.
Tua khuapi alam leh anei abawl, Pasian ahihi" (Heb. 11:10).

Daniel thubu zong thupha tangkote' thuguilet bang ahihi.
Tua sung ah Pasian in, Ama mite in mawhna khimzing
tual a alengte kiang ah, teci apang ding in azatzia ih mu
thei hi. Akip akhoo a upmuanna uh hang un anungta
Pasian mann' thu athei lo leh milim biate in zong thu um
mite tungtawn in, Ama tawntung gam ah, hunpha leh
munpha angah theih nang uh ahihi.

NIMASANI (Sunday) July 26
GALMATTE (Isa. 39:5-7)

Isa. 39:5-7 leh Dan. 1:1, 2 sim in. Hih munte koici
kizop hiam? Daniel min khiatna pen, "Pasian in ka
thukhenpa hi" cih na hi. Amah Jerusalem siat ciang in
Babylon khuapi ah ki paipih hi. Daniel in Babylon leh Persia
kumpi inn ah a ettehhuai omzia tawh nungta hi ci in
Daniel thubu in hong gen hi. Kum 3 sung "pilsinna" Babylon
ah aneih khit ciang in Daniel in kumpi' na sem a kumpipa'
thudot in om hi. Pasian vangliatna tawh sila pan in asang
pen kumpi gam 2 te ah thupha tangko nasem ulianpi
suak hi.

Daniel thubu pen Pasian thupiakte kholna saal
bang bek hi lo hi. Tua thu asim kha te in zong gamdang a
teng Hebrew mite mah bang in Israel Pasian tung ah
thumann tak a nuntak ding ahaksatna mun ah om kha
thei ding hi. Biakinnte, siampite, leh biakpiaknate omlohna
mun ah amau thumann thutak a akipiakna uh etlawm
tak in hong kidawk hi.

Dan. 1:8-13; Dan. 5:12; Dan. 6:4; Dan. 9:3-19 sim
in. Hih munte in Daniel pen thupha tangko diktak asuak
sak zia leh tongg te hong koici gen hiam?

"SDA min apua kipawlna khempeuh in Egypt gam
a Joseph, Babylon a Daniel leh alawmte abat ding uh ahihi.
Pasian lampina tawh amaute sall in akipaipihna pen tua
dawi bia gamte ah amann Pasian thu apuak ding uh ahihi.
Amaute in hih leitung ah Pasian tang a adin ding uh ahihi.
Milim bia mite tung ah aki ap ding uh hi lo hi. Amaute in
aupmuanna uh ah khoo in, van leh lei apiang sakpa abiate
cih minpha asilh ding uh ahihi. E.G. White, Pawlpi Ading
Teci Pannate, 8T p. 153.

Daniel in a upna ataisan ding pen baihlam mahmah
ding hi. Ih up ih muanna bang a nuntak lohna vai ah ih
paulapte cihtham hetlo ahihna Daniel in hong koici lah
hiam?

NINIHNI (Monday) July 27
TECI TE (Daniel 2:47)

Dan. 2 sung Daniel in Babylon te Pasian mannlote
lang ah amann Pasian vangliatna teci pan ding hunpha
hong ngah hi. Daniel in Jew mi alawmte tawh, Pasian in
athungetna uh sang ahih man in lungdam in la sa uh hi
(Dan. 2:20, 23). Tua khit ciang in kumpipa mang
akhiatna gen in Pasian liatna leh leitung kumpi gam
khempeuhte a uk akeempa ahihna thu teci pang hi.

Kumpipa in Pasian mann thu pawl khat thei ta
ahihna alak bang thu hong gen hiam? Dan. 2:47 sim in.
Dan. 2 sung ah, Daniel in tel ding dang nei lo:

kumpipa deih thu agen kei leh sih ding bek hi ta hi. Ahi
zongin alian 3 sung ah Daniel' lawm 3 te in van Kumpipa
thupiak man'na tawh meilipi pan suakta thei uh hi. Tua
bang kawmkal a, muanhuai tak a ateci panna uh tungtawn
in amann Pasian vangliatna teci hong pang thei uh hi.

"Nebuchadnezzer in meili sung a alina pa Pasian
tapa tawh akibat lam koici theih hiam? Amah in agam a
Hebrew saalte tungtawn in Pasian tapa thu za hi. Amaute
in na khempeuh auk aneipa ahi anungta Pasian theihna
pen hong kengg uh hi." E.G. White, Adventist Tangko,
R.H., May 3, 1892.

Nebuchadnezzer in Dan. 4 sung ah bang amann
Pasian vai, Daniel teci pan ngei khitna tungtawn in bang
pulakna nei kik hiam? Dan. 4:37 sim in.

Dan. 5 sung ah, Daniel in Babylon thukhen zum
ah anunung pen hong pai hi. Tua mun ah Belshazzar kumpi
inn ah atuampian lai kigelh vai telkheh ding a kisam ahihi.
Tua in Babylon kumpi gam Medes leh Persia te khut ah
aki thallot nang vai gen-khol hi. Daniel sepna vai tawh
Belshazzar lungkim ngel ding hi. Ahi zong' zekai lua ta hi.
Ama vai atawpna hi ta hi. Adah huai thu ah Laisiang-tho
hong genna ah, (Dan. 5:17-23 sim in), Belshazzer in
thumann thei a akiniamkhiat ding hun ngah ngei khin hi.
Ih theih mah bang in amah in tua hunpha te zang lo hi.
Ih nuntak en kik in, ei leh ei ih kidot ding ah: ka
nuntakna in hih leitung ah bang ci bang teci lak hiam?
Na dawnna in bang hong gen hiam?

NITHUMNI (Tuesday) July 28
PERSIA GAM AH DANIEL (Dan. 6:28)

Kumpipa in Daniel pen "anungta Pasian sawltakpa"
ci in (Dan. 6:20, NKJV) na sam hi. Tua kammalte in
bang hong ngaihsun sak hiam?

Dan. 6 sung a kumpi gam huampi leh kumpi akikhel
hang in Daniel in amun mah ngah bek lo in za khang
lai hi. Amah pen gam ke 120 ukte a uk sawn 3 te lak ah 1
ahihi. Kumpipa Darius in agam bup vai thudotpi in telsawn
hi. Hih thu in gam ke uk 120 te leh api 2 te hazatna piang
sak hi. Amaute in tua gam bup ah thukham khat tawh
Daniel thongkia sak a thahna athuak theih nang in
kumpipa hong neh zo uh hi. Daniel pen humpite kua ah
kidenna hi. Ahehpih mahmah kumpipa nangawn' huh
theihloh vai ah Topa hong ding hi. Daniel kihotkhiatna thu
in kumpipa lungdam sak mahmah a agambup in Pasian
min aphat nang un kumpi thupiak Dan. 6:25-27 ah pia
hi.

Dan. 6 sim in. Daniel in kumpipa tung ah teci
nasia tak a apan khit thu hih sung ah bang hong kilangh
hiam? Tua abawl thukham in alamdang suahtakna
tungtawn a atheih thu bek ban ah Daniel' Pasian thu
tampi atheih zia koici kilat sak hiam? Hih thu in Daniel
teci pan vai bang hong hilh hiam?

NILINI (Wednesday) July 29
DANIEL LEH PASIAN TAWNTUNG GAM (Dan. 7:13, 14)

Daniel in midangte mangkhiatna agen bek hi lo
hi. Dan. 7-12 ah amah in mangmu in mailam hun a kumpi
hatpen dingte kilak khol hi. Daniel' mangmuhna in mihingte'n
bangbang gel mah le uh Pasian in akhut tawh len
gige hi cih hong thei sak hi. Atawpna ah Amah leh Ama
gam hong gual zo in tua gualzawhna in khuplet ding hi.
(Dan. 2:44 sim in).

Dan. 7:13, 14 sim in. Hih munte ah bang hong ki
lak hiam? Christian te'n lungdamna thu leitung bup azelh
sak vai uh tawh koici kizop hiam? Bang bang thudangte
akigen phial zong in, athupi vai pen tawntung Pasian
gamnuam thu ahihi. Zeisu hong paikik mateng hih thu
hong piang nai lo hi. Zeisu mahmah in Matt. 24:14-16
sung ah Ama hong pai kik ding vai tawh kisai athupi in
Zeisu mahmah in bang hong gen hiam?

Matt. 24 tawpna lam ah Zeisu genkholhna thute
Daniel genkholhna thute tawh akizom uh ahihi. "Alipkhap
huai thusia pawi" Daniel thubu ah kigen thute (Dan. 11:31;
Dan.12:11) ama khanlai leh anung ciang a tung ding ahihna
gen in hong telgen sawnlai hi. Athu ah Zeisu in Daniel
thubu pen nitawp hun vaite tawh na zomkhawm a,
alamdang hi lo hi. Ahang pen Daniel in mun tampi ah
nitawpni vai na gen hi (Dan. 8:17,19; Dan. 11:35; Dan.
12:4, 13). Tua ban ah Zeisu cihna ah atawp hun "leitung
khempeuh ah lungdamna thu akitangko khit ciang hi ding
hi." (Matt. 24:14, NKJV).

Lungdamna thu "leitung khempeuh ah" kitangko
ding hi. Tua khit ciang bek in Zeisu hong pai kik ding hi.
Tua thu atangko ding te ih hihi. Ih masuan ih zawh mateng

Zeisu hong pai lo ding pawl khat in ci hi. Ih masuan vai
Zeisu hong pai kik nang tawh kisai in koici telsiam ding ih
hi hiam? Nipini ciang na dawnna hong keng in maw.

NINGANI (Thursday) July 30
THUPHA TANGKO GALMAT DANGTE (Pian. 41)

Daniel pen ama gam ahi lo mundang ah om Israel
mi hi a, Joseph leh Moses te Egypt ah, Nehemiah Babylon
ah, leh Esther Persia gam cih te ah tengg uh hi. Amau nuntak
in hong kipanpih lohna munte ah zong muanhuai tak in
kinungta thei in Pasian makaihna tawh tua bang gamdangte
ah zong munhoih munpha kingah thei lai hi cih hong theisak
hi. Amaute in abuai huai ei mun leh ei gam ahi lo munte ah
biakna vai, kipawlkhop vai, leh leitung ki ukna vaite ah siam
tak leh kiveek tak in hong tualbual uh hi. Galmat kumpi
namte hi uh a Israel Pasian ading thupha tangko nasem
diktakte zong ahi uh hi.

Galmat hih kawmkal a teci sepzia pen khat veivei
daitak a nuntak zong kul hi. Khat veivei zong hangsan
tak a Pasian lam a panmun lak zong kul hi. Esther leh
Daniel te nuntakzia ah zong tua bang vaite ih mu thei hi.

Esther                                        Daniel
1. Akul hun dong Hebrew mi ahih 1. Hebrew mi ahih lam kithei
lam kithei lo hi.                               hi.
2. Abiakna akitheih sak akul ma 2. Amah biakna leh upna vai
teng kemcing hi.                           kithei sak hi.
3. Pasian in amah leh a innkuan 3. Pasian in amah leh alawmpihte
kem hi.                                         te liah in dal hi.
4. Amah leh amite nuntakna huu 4. Amah leh amite adingin
dingin munsangna ah teci pang       mun sangna ah teci pang
hi.                                                 hi.
5. Biakna vai suahtakna piangkhia 5. Jerusalem biakinnpi lam kik
sak in, mimal tawmzaw te biakna    theih nang in Cyrus kumpipa
vai ah kidal theihna thu neihna'        ahem lam in huzaap hi.
mung phut hi.

Pian. 41 simsuak in. Josep in koici bang in Egypt te kiang
ah bangci teci pang hiam? Bangci bang in ama tangthu in
Babylon a Daniel leh alawmte tawh akibang vaite phukha
uh hiam?

Na omna mun peuh ah na upmuanna ading in teci
pang thei ding na hi hiam? Dai tak maw, kilangtak ahihkeh
avai 2 in teci pang na hi hiam? Pasian hoihna leh hong
itna, vang neizaw a na lunglut sak zawh theih nang a, na
gen na hawm theih bang om hiam?

KIGINNI (Friday) July 31

SINBEH DING: "Zaitak a sepkhiatna anei thei ding in
mihonpite kisam ding hi. Leitung kehmpeuh ah lungdamna
thu kitangko ding hi. . . . Leitung mun khempeuh
pan mawhna' suksiatna athuakte in Pasian itna thei nuam
uh a . . . tua itna atheisa eite in ih dawn' ding ahihi. Tua
khawvak lungdamna thu atan' khitna inn khempeuh leh
sang khempeuh, nu leh pa te, sia te leh naupangte tung
ah hih alauhuai hun in dotna thupi hong tung hi. Israel
tungthu a Esther tung a kidotna bang mah ahihi. Tua
dotna pen 'nang hih mun na tun pen tua bang hun a ding
mah hi lo ding maw?' cih thu ahihi." E.G. White, Innkuan
Nuam, A.H. pp. 484, 485.

KIKUP DINGTE:

1. Dan. 2, 7, leh 8 sung a genkholhna thute diakdiak
kikum ni. Hih thute in bangci bang in Laisiangtho thu
amann ahihna leh Pasian in mailam vai khempeuh
atheih zia hong koici kilat sak hiam? Gentehna in,
Dan. 2, 7, leh 8 te kikal a kumpi gam 4 te pan 3 te
amin in hong kilo hi. Bangci bang in hih thute in Pasian
kammal leh Ama kamciamte ih muan theih nang in
hong bangci panpih ding ahi hiam?

2. Daniel thubu a thute leh adangte (Josep thu cih bang
te) ah, thu umlo dawibiate' ading in galmatte in teci
apan' theih nang un na lamdang pawl khat te in nasia
tak in huh hi. Ahi zong in, galmat pawl khatte' zia leh
tongg te in nasia zaw lai in teci pang uh hi. Zia leh
tongg te leh muanhuaina vaite in alamdang zawkan
a, midangte ading a teci panna hi a Pasian in ih nuntakna
ah Abawl theih thute leh Amah atakpi ahihna
hong kilang sak hi.

3. Nili ni sinna ah ih muh mah bang in, Matt. 24:14 in
lungdamna thu leimongg dong atun' kul hi; tua khit
ciang in beina piang ding hi. Tua hi leh hong sawl
bang ih sep khit loh a hong pai lo takpi ding maw?
Kikum ni.

--

Friday, July 24, 2015

Sinna 4 July 18 - 24 JONAH’ TANGTHU



NIPINI (Sabbath) Nitak lam July 18
SIM DINGTE: Jonah 1 - 4; 2 Kumpi. 14:25; Isa. 56:7;
Isa. 44:8; Matt. 12:40; Mang. 14:6-12.

KAMNGAH: "Pasian in mite maitang ettuam anei kei
hi cih ka thei takpi hi. Mipawl khempeuh
lak ah amah kihta a, thumann thutak
abawlte Amah in asang hi." (Sawltak
10:34, 35).

Johnah' tangthu in Hebrew mi kamsang, ama
nasep ah alungkim lo mi khat thu ahihi. Jeroboam II uk
hun sung, 750 B.C. kim a khang hi a (2 Kumpi 14:25),
Jonah pen Laisiangtho lui a thupha tangko ding a akisawl
kha sun kamsang ahihi. Piang sak Pasian in hotkhiatna
pen teltuam te ading bek a angaihsut hi lo hi. Hih thumann
vai Laisiangtho lui Isaiah leh Late sung diak ah kimu thei
hi. Jonah hun lai in Gentile te zong hotkhiatna thu ah kihel
kha ding in ngaihsun lo uh hi. Laisiangtho thak hun na
ngawn in Jew mi thu-um te in ngaihsut haksa sa uh hi.

Jonah alian 4 teng ah, a ut lo pi a Pasian thu
gamdang a tangko ding a kisawl' vai ahihi. Asia lam leh
apha lam alang 2 in kigen khawm hi. Pasian sapna thu ah,
mihing lungtang pai zia aki ciamteh hia gamdang ah
tangkona nasep akisap mahmah na zong kimu thei hi.
Gamdang a thupha tangkote ading lamlahna Jonah thubu
ah pawl khat hong pia hi. Midangte ading in bang khiatna
nei cih zong kimu hi. Tu lai thumann tangkote phutkhak
thu tuamtuamte zong hong pholaak hi.

NIMASANI (Sunday) July 19
AKHIAL NEMNUM KAMSANGPA (2 Kumpi 14:25)

2 Kumpi 14:25 in Jonah vai bang hong gen hiam?
Ama vai bang thute hong ki gen hiam?

Jonah thubu sung ahi lo Laisiangtho lui mun khat
ah amin hong dawk hi (2 Kumpi 14:25). Hih mun ah Syria
te laksa Israel gam akilak kik ding vai agenkhol kamsangpa
ci in na kiciamteh hi.

Jonah pen "Hebrew pau in Gath Hepher ("tui
kuavang lenggah cilna mun") kici khua ah suak hi. Gath
Hepher pen Israel gam sak lam Zebulon gamke sunga,
Nazareth khua pan tai tawm cik bek gamla hi. Tua hi a
Zeisu leh Jonah pen Galilee mi kamsang, kum 750 in
kihal uh hi.

Jonah 1:1-3, 9, 12; Jonah 2:1-9; leh Jonah 3:3-
10 sim in. Hih munte in bang ci bang lim, ahoih leh ahoih
lo te, hong lak uh hiam?

Jonah pen asia leh apha akigawm mang gawp
mipa khat ahihi. Amah pen lungkhauh in lehtat thei na
pi, kihilh thei in thumang vanglak hi. Pasian tung ah
thumann, hangsan, in thungetna muang hi. Angsung
khual, lungsim kuacik mi hi a, agalte thuaksiatna ah
lungdam hi. Jonah, Pasian sawltak pa, kici hi (2 Kumpi.
14:25). Ama minpua thubu ah ama zia diklo pawlkhat
kidawk hi. Hih zong Laisiangtho in ahi banga agen ahihna
Jonah thu kimann gen mahmah na pan kimu thei hi.
Mihingte' zatngei bang hi leh ahoih lo lam teng kisel sak hi.
Khasiangtho makaihna tawh Laisiangtho gelhte in alang
2 thu ahi bang lian in hong lak hi. Bang zah in thanem in
lunglawp lo hi mah le uh, puahphat a ut te Pasian in
puah zo takpi hi.

Thanemna leh khialhnate kawmkal ah Laisiangtho
sung ah Pasian zatte kua bangte hiam? Hih bang kawk
bang, thanempi mah Pasian in azatna tungtawn in ei
ma vai ah bang lametna hong nei thei sak hiam?

NINIHNI (Monday) July 20
THUPHA TANGKO MASATE KHAT (Jonah 1:3-17)

"Nineveh ah pai in!" cih pen Pasian sawlna ahihi.
Laisiangtho lui a akizang ngei zel pen "Zion (Jerusalem) ah
pai un" cih ahihi. Pasian in Israel te abiakna uh ah akip
akho ahih ding uh deih hi. Amaute etlawm lua ahih man
a midangte amau kiang a pai a thu adong ding uh ahihi
(Isa. 56:7).

Jonah pen Laisiangtho thak nungzuipite omzia
alak khol ahihi (Matt. 28:18-20). Pasian in Jonah Nineveh,
milim bia leh asiahuai teng omna mun ah pai sak hi.
Jonah lei lam tawn a nisuahna lam pai ding a kisawl kim
lai tui lam tawn in nitumna lam pai ding in gel hi. A ut lo,
kamsang Jonah lehtai hiau hi.

Jonah 1:3-17 sim in. Hih alamdang tangthu pan
bang sinna sin thei ding ih hi hiam?

Jonah, taisim vai Pasian dot kikna pen huihpi
tawh hong pai hi. Akamsangpa'n thu amanloh hang in
huihte'n apiangsakpa thu mang uh hi. Huihpi nung a
Gentilete in thu anget lai tak un Jonah ihmu hi (Jonah
1:5). Akiphot ciangin, Jonah in huihpi pen ama hang ahih
lam genkhia a piangsakpa, amann Pasian' teci pang hi.
Adawnkikna en leng, "kei Hebrew mi hing" ci in ama biakna
leh minam vai gen hi. Huihpi' lauhuaina pan suahtak nang
Gentilete hanciam uh hi. Jonah hehpih in lawnkhia ngam
lo uh hi. (Tua kamsangpa ta leuleu midangte suahtak nang
in kipia ngam bilbel hi). Tembaw nasemte'n athu amanh
uh ciang in, huihpi hong vengg in tuipi hong dai hi (Jonah
1:15). Lamdang asa tenbaw nasemte, Jonah atai mang
hang a amah azang veve, ama Pasian thu a um masa
pen te suak uh hi.

Jonah akihotkhiatna pen tua tenbaw
kihotkhiatna mah bang in lamdang hi. Pasian in,
"ngalianpi khat" koih sa in nei hi. Bang ngasa cih Hebrew
ah, Jonah anawmvalh
thu cih loh, na ki gen lo hi. Jonah ngapi gil sung a a om vai
pen tangthu teng lak pan ki thei kim pen hi. Athuuk zaw
thu ahi, Pasian itna, kepna leh mi khempeuh agup nopna
thu mangngilh khak ding hi lo hi.

Atawpna ah, Pasian khat bek om a, vantung leh
leitung piang sak pa ahihi (Isa. 44:8; Isa. 45:5, 6 sim in).
Akibia dangte khempeuh milim biakna hi a khial hi.
Thungetna akici pasian dangte tung a thungetna
khempeuh in zuau thu ahihi. Gamthak phu nuam ihih
leh, hih thu sin a ih telsiang ding bang hang in thupi hiam?

NITHUMNI (Tuesday) July 21
NGAPI GIL SUNGAH (Matt. 12:40)

Ngapi gil sung ah ni 3 vai pen Khazih' sihna leh
thawh kikna lim hong suak hi. Pasian in tua ngapi makaih
in lampii hi. Tuipi ah ngasapi valh khit a anungta cih
tangthu om ngei mah hi. Ahi zongin Pasian in ngapi khat
gil sung ah avangliatna tawh Jonah anungta sak ahihi.
Atawpna ah, hih bang thu Topa tungtawn bek a piang thei
thu ahihi. Laisiangtho sung ah tua Pasian pen mite
nuntakna vai ah lamdang tak a agamtang; mite a it, amuanhuai
Pasian ahihi.

"Sun thum leh zan thum" cih kammal pen Jonah'
hun lai in sheol acih uh sihna vai ngaihsutna ah lung ngaih
hun ding bang a ngaihsut, hun ahihna kician tak in ki
thei siang hi. Sheol cih pen Hebrew te'n misite omna mun
agenna kammal ahihi. Tua teng atuah khit teh Jonah pen
asi abang hi ta hi.

Ngapi gil sung ah Jonah thunget hong kipan hi.

Tua ma in tenbaw ukpa in, " aPasian koo" ding in sawl hi.
Tu in ahih leh lamet beita a, Jonah nasia tak in thunget
hong kipan hi. Ahih den ding thu tu'n hih ding in hong
kipan hi. Jonah thungetna tom kaih lungdam kohna la
in kicianteh hi. Tua bang te pawl tang 5 pha a: 1 abul 2
thupatna 3. Pasian huh nang ngetna 4. Pasian sepkhiatna
kigenna; leh 5 hotkhiatna thupiang teci pan ding
kamciamna thute ahihi. Nong suahtak sak leh tua bang
in sem ning cih kamciam ahihi. Hih bang a thu ngen
ngei lo ih om hiam? Dot nop thu pen: na kamciam bang
in na sem hiam?

Matt. 12:40 sim in. Jonah tangthu la in, ama vai
gentehna in Zeisu in bang hang in zangh hiam? John
2:19-22 zong sim in.

Tua khawkpi tawpna ah "Pasian in tua ngasa
sehtaak ah lua khia dingin thu pia hi" (Jonah 2:10, NIV).
Pasian in ngapi athupiak in, tenbaw nasemte'n Jonah ahih
sak theih loh uh, hih thei sak hi. Tua mah bang in
nungzuite kiang a Khazih in athawhkik khit ciang a leitung
mun khempeuh ah pai ding a anungzuite athupiakna tawh
akibang ahihi. Jonah zong ngapi tawh akituah khit ciang
in Gentile te kiang ah pai in Laisiangtho lui sung a thupha
tangko lawhcing pen suak hi. Jonah akihotkhiat zia pen
Pasian hotkhiat hehpihna teci ahihi. Sehtaak hong tun
theihna pen mawhnei Assyria te na ngawn sihna pan Pasian
in ahotkhiat nopzia hong hilh hong lak ahihi.

NILINI (Wednesday) July 22
NINEVEH' VANG LAI HUN (Jonah 3)

Jonah 3 sim in. Lungdamna thu midangte kiang a
tangkona nasep vai bang athupi thupuak kimu thei hiam?
"Topa kiang pan Jonah tung ah thupuak a nih
veina hong tung hi. Nineveh khuapi ah pai in la, kong gen

thupiak amite kiang ah va gen in" ci hi (Jonah 3:1, 2 NIrV).
Hih mun ah gamtatna kammal athupi 2 om hi. Tua pen
Pasian in, "pai in!" Pasian lungkia lo hi. Mi cingtak lo te
2 veina thupha pia hi. Hih mun ah Laisiangtho thak a
thupuak omzia ih mu hi. Minamte kiang a vapia khiat
ding thu hi a, midangte hong pai ding a ngaihsut vai hi lo
hi.

A dang gamtatna, sepna kammal in "tangko (hilh,
zasak)" cih ahihi. Hilhna in Laisiantho ah athupi hi den hi.
Tu dong mah lungdamna tangkona ah ahoih pen mah ahihi.
Pasian in Jonah kiang ah, "Kong thupiak" tangko in ci hi.
Ih tangko thu ei thu hi lo in Pasian thu ahih kul hi.

Pasian thupuak pen kamciam leh vauna, thukham
leh lungdamna thu cih te ahihi. Alauhuaii thupuak pen ni
40 khit ciang Nineveh khuapi kisusia ding" cih thu ahihi
(Jonah 3:4, NIrV). Thukhenna thu ahihi. Hotkhiat ding
lametna kamciam zong kihel hi. (Tua hang mah in mite
in thu ngai uh a suakta uh hi).

"Tawntung lungdamna thu" zong abulpi ah Mang.
14:6-12 in zong thukhenna vai mah ahihi. Lungdamna
thu leh thukhenna ton'khawm hi. Lungdamna thu in tua
thukhenna pan ih suahtak nang a Pasian hong piak lampelh
ahihi.

Thukhenna vai leh lungdamna vai akihel khawm
kei leh thuhilhna picing zolo hi. Khat zawsang ih lakkhiat
leh lauhuai pah hi. Gamkeek nasepna ah amipite kisapna
tawh kizui a thuhilh hong kul hi. Ahi zongin Pasian hong
piak thupuak tangg a zat ding hi ngeilo hi.

Jonah 3:5-10 sung ah bang thu piang hiam? Niveveh
mite in um uh a, a upna uh tawh kituak in hong gamtat uh
ciang in, a upna bang un hong nungta uh a suahtakna
ngah uh hi.

Pasian in alamdang kamciam tampi hong pia in
anasia vauna zong hong pia hi. Hih kamciamte leh vaunate
athupitzia hih tangthu in hong koici gen hiam?

NINGANI (Thursday) July 23
JONAH LUNGSONA (Jonah 4:10, 11)

Jonah 4:1-11 ah ama kamsangpa in hotkhiat
nasepna ah ma apan nang in avaibuai thu in gamtatna,
huih, tenbaw nasemte, ngapi, ahihkeh Niveveh mite hi zaw
lo in akamsangpa mahmah hi zawsop hi. Niveveh mite
upmuanna pen Jonah uplohna leh lunghammna tawh
kilamdang mahmah hi. Laisiangtho sung ah Pasian pen
adik khengval, hehpih lua in heh hak lua liang, ci a
amawmat amah bek om hi. Pasian itna khengval sa in dan
pia nuam lo ci in mawhmat hi. Mi atam zaw in hih Pasian
zia pen lungdamna lam a kila ding bang in ngaihsun kha
ding uh hi.

Tua khuapi asiat mahmah kawmkal ah ahonkhia
nuam Pasian deihna Jonah in hong mu thei hi. A lamdang
hehpihna hang a lungdam masa pen ding a kilawmpa hi
zaw hi. Acih bang atangtung lo kamsangpa asuah ding
lauthawng zaw mawk hi. Tua khuapi sung a mi teng'
nuntakna sang in ama min hoih ding thupisa zaw hi. Akisik
Niveveh mite tung a kipia hehpihna hang in heh mahmah
mawk hi." - E.G. White, Kamsangte Leh Kumpite, P.K.
p. 271.

Jonah 4:10, 11 sim in. Hih munte in Pasian zia leh
tong leh mawhnei mihingte pianngei kilamdanna hong hilh
hi. Bang hang in ih mihingpih khat peuh hi lo in, ih thukhen
ding pen Pasian ahihna thu bang hang in kipahhuai hiam?
Alian 4 sung a Jonah in ahehna 2 vei hong lak hi.

Ahehna thu pen Pasian in Nineveh khua mite 120,000
valte honkhia in alungsim khel hi. Alim belh singkung si a
aheh zong ahihi. Kamsangpa' angsung khualna in athupi
pen masak thei zolo hi.

Pasian in Jonah kiang ah, Pasian ih Pa ahihna
tawh, mihingte unau khat ih hihna lak hi. Hih "gamdang
mite" mawh nei te ahi uh hang in ih mihingpih ahihna
ih ngaihsut kul hi. Tua lingg-gui sawlbawkk khat sang
in mi 120,000 thupi zaw hi lo hiam?

Topa'n Jonah ataina thu sim kik in. Ei kiang ah
zong Topa'n tua bang keek mah hong ci thei ding hi lo
maw? Ei vai "nengno" khat peuh hang in Khazih sisan
tawh amangthang mitampite don lo in om kha ihi hiam?

KIGINNI (Friday) July 24
SINBEH DING:

"Laisiangtho deihna tawh kituak tangkona vai ih
telsiam nang in Jonah thubu pen thupi mahmah hi. Ahang
pen Gentile mite ading a Pasian in Amite athupiak tawh
kisai ahih man ahihi. Hih thupiakna zong Lai-siangtho thak
a thupiakna akipatna bang ahihi. Jonah lehtatna thu pen
leitung bup Pasian na sem ding a thu um mite lehtatna
tawh aki valak zia imuh ding thupi hi." Adapted from
Johannes Verkuyl, Comtemporary Missiology (Grand Rapids,
Michigan: Willliam B. Erdmans Publishing Company,
1978), p. 96.

KIKUP DINGTE:

1. "Nineveh tangthu sung ah limtak a ih sin ding thu om
hi. . . . Pasian thei nai lo mawhnei, ei panpihna kisam
ih mipihte, tung a ih mawhpuak ih theih kul hi." E.G.
White, The Southern Work, p. 80. Hih ih mipihte
ading a ih mawhpuak bang hi mawk hiam?

2. Assyria gam pen 885-625 B.C. kikal nisuahna gam
kim teng a ukte lak ah galhat pen te khat ahihi. Israel
te leh Judahte in ama khutkha thuak zelzel uh
hi. Israel kumpi Jehu pen siah pia hamtang ding in
Shalmanezer III in sawl hi. Israel te Assyria khutnuai
722 B.C. pawl in tung uh hi. Assyria khuapi 4 te lak
pan a khat ahi Niveveh ah Jonah apai nop loh pen
alamdang hi lo hi. Niveveh khuapi pen Ishtar, itna
leh galdona Pasian, milim biakna khuapi phualpi
ahihi biakna khuapi ahihi. Pasian in Jonah pen agalhat
Assyria mite kisiik ding in agen ding a asawl' ahihi.
Thumann tangkona thu ah sin ding bang thute hih
mun ah om hiam?

3. Abeibangg pawlpi in Topa hong itna thute leh
Athuphate (Sabbath thu, cidamna vai, leh pilsinna
thute) amau ading bek a kipia bang in nei lo in midangte
ading zong ahihna koici telsiam thei ding uh hiam?
Mang. 3:17, 18 sim in.

4. Bang ci bang in Mang. 14:6-12 a, van mi 3 te
tangkona in Niveveh khua mite ading a thupuak
tawh akibang thupuak hong koici lah hiam?

5. Pawlkhatte in Jonah tangthu thalnial' uh hi. Adiak in
ngapi gil sunga Jonah omvai hidiak hi. Bang ngaihsutna
in sang nuamlo sak ahi tam? Na up nangin
bangci bang lungngaihzia kisamh na hi hiam?


--

Thursday, July 16, 2015

SINNA 3 July 11 - 17 GITNEIHLOH KAWMKAL A THUPHA TANGKOTE

NIPINI (Sabbath) Nitak lam July 11
SIM DINGTE: 2 Kumpi 5; Mark 1:40-45; 2 Kumpi 2:1-
15; John 15:5; Rom. 6:4-11; Rom. 6:1.

KAMNGAH: "Kamsang Elisha khan lai tak in, Israel
mipawlte lak ah miphak tampi a om uh
hi. Ahih hang in Siria pa Naaman lo ngal
kuamah in damna angah kei uh hi" ci in
agen hi. (Luke 4:27).

Kumpite thubute in Israel gam thu vai 970 - 560
B.C. dong huam hi. Alawphuai hunte leh Pasian mite
asukha gam sung vai thupiangte kiciamteh hi. Hih thute
sung ah Elijah leh Elisha te, ahangsan Pasian kamsangte
tangthu zong kihel hi. Hangsan taka asepkhiatnate uh in
naupangte leh uliante akhangkhang in lunglawp sak mahmah
hi.

Hih sung ah alawphuai thudang zong om hi. Elisha
nasepte leh Zeisu nasepte akibang dekdek tampi a om lam
na thei kha ngei hiam? A nasepnate uh ah, misite thawhkik
na, aphakte kisiansuah in, gilkial te ann tawmno tungtawn
in kivaak hi.

Tu kal sung sinna pen tua nalamdangte lak a khat:
Naaman damna thu ahihi. Naaman pen ahau, avangnei,
aki hisak milim bia mi khat hi a, ama kitangsap mahmahna
tungtawn in anungta Pasian vangliatna hong
theikha hi. Tua atheih khakna zong gitneihloh kawmkal
a thupha tangkona tungtawn mah ahihi. Hih thu tungtawn
a khalam thu ih muh theih ding tampite lak ah, ngeina
kilamdang leh haksat hun kawmkal a teci panna thu
ahihi. Hih thupiang tungtawn in, hotkhiatna thu' nasep
zia zong ih telsiam thei hi.

NIMASANI (Sunday) July 12
ADEIH TENG NGAH KHINGAI . . . DEKTAK (2 Kumpi
5:1)

2 Kumpi. 5:1 ah Naaman pen Syria mi (Aram mi) u
lian pipen te khat ahihi. Amah in Aram kumpi pa tung ah
huzaap nakpi in nei a, aki pi-ngaihsut mahmah kumpipa
in biakna vai leh gal vai thute (aneu 18) ah amuan pen hi
in hau mahmah hi (aneu 5).

(Aneu 1) in athupi vai khat hong gen hi. Naaman
vangg, minphatna, leh gal hannate bang mah manlo
asuahna thu in tua lai hun a aki kihtapen phak natna vei
hi. Tua in anuntak vai khempeuh sukha hi. Ahi zong in
tua phak natna keek mah in Pasian kamsangpa tawh hong
kituah kha sak hi. Tua kituah khakna huhau in amah,
Pasian mann a um pa khat hong suak hi.

Mark 1:40-45; Luke 8:41-56; leh Mark 2:1-12 sim
in. Zeisu in alamdang damsakna na' sem hi. Hi mah leh
hih mite Zeisu kiang azuatpih bangthu banglaa te hi mawk
hiam?

Nuntak vai nawngkainate, thusiate, leh kikhelna
thute in mite kha lam thu kin sak in Pasian zongg thei sak
hi. Thatang, lungsim, gamsung vai, ahihkeh, thu haksa
dangte in Pasian taktak kiang zuan thei sak hi. Supna
baina, gam vai buaina liante leh galvai savai te in amau
sang a avang-lianzaw azuan sak thu lianpite ahihi. Vai
haksa tuahna munte ah kha lam gualzawhna ki mu thei
den zaw cih pen pawlpi in zong atheih-den thu ahihi.

Thu khat pan in Naaman pen tangsap neilo bang
ahihi. Ahi zong in lamet bei mi-tavai khat zong ahihi.
Bang thu vai ah, Naaman bang mah in, nuntakna vai
thute ah asia apha nei khawm ih hi hiam? Tua thupha
leh thusiate in Topa tawh hong koici kizop sak hiam?

NINIHNI (Monday) July 13
A UPMAWH HUAILO TECI (2 Kumpi. 5:1-7)

2 Kumpi 5:1-7 sim in. Sila numeino khat' thu
gen tua Syria milianpa in bang hang in thu don' dih mawk
hiam? Hih thu in atualniam sila khat in aneih theih huzaap
vai bang hong gen hiam? Laisiangtho in hih numeino tua
inn sung ah bang ci om cih hong gen cian lo hi. Hi mah leh
tua innkuante alunglut sak thu khat om cih ki thei hi.

Ngaihsun dih ve: a inn sung vua silaa numeino khat genna
tawh; ahau, avang nei galkapmangpa (Naaman) akumpipa
kiang ah pai in tua nu' thugen vai va gen in, tua kamsangpa
amuh theih nang in kumpipa kiang pan phalna vangah
cih dih mawk! Sawn lai ah, Naaman in tua kamsangpa
silpiak tampi pia lailai. Hih mun a ih muh zah sang a
tamzaw thu piang hi ngel hi. Ahi zong in tua akician
mahmah thu pen tua Syria gam ukpite lak a ama thu
theihna khaici avawh Pasian khutzat, amin nangawn
akigen kha lo Hebrew silaa numeino khat ahihi. Amah
khasiathuai tak in Syria galmat te khat ahihi. Ahi zong in
ama thuaknate khasiat ngaihsut lo hi. Sila khat ahihna
tawh anuntak vai khuangai tuan lo hi. Tua te sang in amah
in kip taka alet nun' akhel Pasian vangliatna sunga ama
upmuanna thu tangko hi. Samaria a Elisha tung a asem
Pasian mah (2 Kumpi. 5:3) in asep ahihi. Babylon a Daniel
leh alawmte mah bang in ama tuahsiatna pen Pasian min
phatna suak sak hi. Tua ci bang in, Pasian in ama silaa
suahna pen a upmuanna atangko sak hunpha suak sak
hi. E.G. White genna ah, "tua dawibia gam innkuan sung
ah tua numeino nu sepkhiatna in neu tung pan a innkuan
sung a pattahna in vang aneihna alak ahihi" na ci hi.
E.G. White, Kamsangte leh Kumpite, PK. p. 245.

Hih tangthu in koici bang in: ih upmuanna, ih
nuntakzia, leh ih omziate vai; midangte ei tung leh Pasian
hong piak thumann thutak ih hawmsawnna vai ah,
amakaih theite ih hihna bang hong hilh hiam?

Hih tangthu sung a alunglawp huai thu khat in
Israel kumpipa in tua laikhak angah vai ahihi. Phaknatna
adam sak thei ding in kei Pasian ka hi hiam? Hih
kammalte in tua natna bang zah in ki kihta a thulamdang
bek tawh dam thei cih lak hi. Tua laikhak in, bang thu
bang la ahi zongin tua kumpipa in damna lam azuatpih
thei dingin lametna lak hi. Kumpipa'n lah ahi theih loh
lam thei hi. Tua ziak in amah in buaina pian sak nang
thu patna bang in ngaihsun hi.

NITHUMNI (Tuesday) July 14
KAMSANGPA ELISHA (2 Kumpi. 2:1-15)

B.C. kum zabi 9 na lai a Elisha nasepna vai tangthute
tawh hong tonkhawm hi. Ama nasep sung kum 50
val hi. Elisha nasep pen sang lam makaipi leh mihon vai
nasep ahihi. Ama nasepnate Israel mite theih nalamdang
piangte'n nungzuih hi. Kumpite leh mihonte ama kuppihna
tawh nungta uh hi.

2 Kumpi. 2:1-15 sim in. Elisha nasepna leh nasem
ding a sapna angahzia bang hong gen hiam?
Elisha pen Pasian sap cih nial theih hi lo hi. Aman
sapna ngah ahih lam aki thei sak thupiang zong om hi.
Athupi zaw lai ah, Khasiangtho "azah nih" na ngen ngel
mah hi. Pasian tawh lo in amah aguaksuak lam kithei hi.
Tua hi a, hih Pasian mipa in kum zatampi khit ciang a
Zeisu gen atelkhin ahihi. "Kei mah in lengguipi ka hihi. No
te in ahiangte na hi uh hi. Mi khat peuh in Kei tawh akizop
a, Kei, amah tawh ka kizop leh; gah tampi gah ding hi. Kei
lo in bang mah na sem thei kei uh hi (John 15:5, NIrV).
Hih thu in, Ama nasepna, bang mun bang mun ah ih om
zong in ih theih akul thu ahihi.

Elisha kisapna sung ah ih sin ding thu in tua
vangliatna Elisha kipia hi. Elisha in ama nasep vai ah akitel
cianna kumpipa kiang ah agenna ah: Naaman in "Israel
te sung ah kamsang a om takpi lam thei ta hen!" (2
Kumpi. 5:8) na ci hi.

Galkap mang Naaman in agalkapte tawh vang nei
tak a Elisha' inn ah hong pai hun pen lunglawp huai peuh
mah kha ding hi. Elisha' inn pen ahau, alian Naaman inn
tawh teh in neu in amawkmawk khat hi kha mah ding hi.
Ahi zong in Naaman leh agalkapte vai tawh Elisha pen
patau het lo hi. Tua milianpa mu ding in pusuak beek lo
hi. Athu agen ding khat paisak in, tua galkapmangpa thu
vapia sak hi! Damascus pan a hong pai vinghvengh
thamanh dingin, Jordan gun ah pai a kisil ding thupiakna
ngah bekmawk hi! Ahi zong in amah kamciam tawh hong
pai a: "Damna na ngah ding hi" ci hi (2 Kumpi. 5:10, NIV).
Ama kiphatsakna sukha hi. Ahi zongin tua mah
kisam hi kha ngel ve maw!

NILINI (Wednesday) July 15
NAAMAN KIDAMSAK (2 Kumpi. 5:11-14)

2 Kumpi. 5:11-14 sim in. Hih tangthu in Naaman
leh asin ding thusinna bangte khawng hilh hiam? Hih thute
pan ei ading bang ih sin thei ding hiam?

Kamsangpa Elisha in tua lenglapa Naaman va mu
in thu um lo te bang in mitphial leh ngeina tuamtuamte
zang leh Naaman in sang pah lian ding hi. Naaman in
akikhel bawl bang in angaihsut khak na thu 2 te in:

1. Elisha in a innpan Naaman mu ding in hong
taikhia lo, leh 

2. Elisha in aphak natna adam nang inn Naaman
pen Jordan gun ah pai sak hi.

Ki thupi bawl vai in en leng Naaman pen amann
suak hi. Elisha in amah mu ding in paikhia leh kilawm
hi. Damascus ah gunte bel hoih zaw kha mah ding hi.
Buantui abangh Jordan gun sang in siang zaw hi. Ahi
zong in Elisha tungtawn in Pasian in Naaman pen Israelte
gun Jordan ah pai sak hi. Damna ding vai ah hilh nop
thu om a, amasa pen in Israel gam ah Pasian kamsang
dik tak om hi cih thu hi. Anihna ah Pasian in thu manh
takpina pen thamanh pia hi cih thu ahihi.

Naaman' galkapte in, "thu apia Pasian" kiang ah
kipum-piak in sin beek peuh mah ding in hanthawn uh
hi. Ahaksa hih ding thu pia leh ahih ding lam zong gen uh
hi. Ahih hang in tua damsakna pen baihlam lua ahih man
in, Naaman in up hak sa hi. Hih thute Naaman akitel lah
ciang in, ama kihih sak ngaihsutzia telsiam hi. Naaman in
sila numeino thu, azahtak bawl lo gamdang kamsangpa
thu amanh ding, leh atawpna ah, ama nasemte thu amanh
ding haksa sa mah ding hi. Ahi zongin dam nuam mahmah
hi.

"Amah pai suk in Jordan gun ah 7 vei kamsangpa'
cih bang in kipap a naupangno khat' ci leh sa hong bang
hi (2 Kumpi. 5:14, NIV). Naaman adam theih nang in athu
masapente in upna leh thumanhna ahihi. Naaman in
akihihsakna azawh phet in Pasian deihna mang a Jordan
gun ah 7 vei kisil in damna ngah hi. Rom. 6:4-11 sim in.
Naaman tangthu in hih mun a kigen thubulpite vai bang
hong hilh hiam? Hih mun a hong kihilh bang in Zeisu
sung a "nuntak thak" ih cih vai na bang ci tuah khak ngei
hiam?

NINGANI (Thursday) July 16
THU-UM THAK (2 Kumpi. 5:15)

Tu in ahi leh Israel gam lo buang leitung mundang
khempeuh te ah Pasian om lo cih ka thei ta hi. Tua ahih
man in kasil piak, na na sempa kiang pan hong sang ta in
(2 Kumpi. 5:15, NIV). Hih kammalte in hotkhiatna ah tualbualna
vai bang hongci lah hiam? Mang. 14:12; 1 John 5:2,
3; Rom. 6:1 sim in.

Naaman ading in Jordan gun pan damhna angah
khit ciang in Damascus lam a ciah suak ding thu ol pen
ngel ding hi. Ahi zongin alungdamna hang in, Naaman leh
anasemte kamsangpa' omna lam ah hong kileh uh hi. Tu
tungtang bel Elisha mahmah tawh hong kimu uh hi.

Israelte' Pasian in leitung bup ukpa hi cih agenkhiat thu in
Laisiangtho thubulpi ahihi. Hih bang kammalte Pasian um
lo te kiang pan a hong gingkhia cih pen Laisiantho lui sung
a athupi mun ahihi. Naaman kikhelna pen Israel te Pasian
tawh hong kizop kul hi. Kamsangpa Israel mi hi a, agun
pen Israel gam a athupi pen gun mah hi in, nambat 7 in
zong piangsakpa Pasian tawh akizom diak takpi nambat
ahihi.

Naaman kiang pan a ih sin thu in upmuanna diktak
omzia hi a: Naaman in ama thu a angah theih ngeiloh ding
na khat hong ngah hi. Elisha in tua silpiak anialna in (2
Kumpi. 5:16) hotkhiatna pen thalawh theih, lei' theih ahih
lo zia hong mu thei sak hi. Pasian hehpihna hang bek
tawh ahihi. Ahi zongin Naaman in Elisha sepsakna
tungtawn a apiaknopna in mihing lungtang a upmuanna'
nasep alak ahihi. Upmuanna anei mi in apia Pasian kiang
ah lungdamh ko hi. Elisha in tua silpiak nial hi. Hih mun
ah Abraham in Pasian um lo kumpite kiang pan thamanh
anialna thu ah kuamah in "Abraham mihau suaksak ing"
acih theihloh nang ahihi (Pian. 14:23, NIV). Naaman silpiak
sanna in asin ding thu siasuak sak kha ding hi. Dam-sakna
ih cih pen Pasian nasep hi a, hehpihna' nasep ahihi.
"Mikim' lungsim ah hih thu akitel'cian kul hi:

Zeisu honpa a ih san leh ukpa leh Topa a ih san hong
kul hi. Khazih ih kumpipa a sangga athupiakte (thukhamte)
man'na lo tawh hong kamciamna ngah in ei honpa
a santheih hi lo hi. Tua bang in Pasian tung ah ih
muanhuaina ih kip sak hi. Tua hi leh upmuanna dik nei
ihhihna in asemkhia upna hia, itna tawh na' sem hi. E GW,
Upmuanna leh gamtatna, F.W. p. 16.

Midangte'n na nuntak en ding hi leh, Pasian in
Khazih tungtawn a Amah na itna akilangh sak amuh theih
ding uh bang om hiam?

KIGINNI (Friday) July 17
SINBEH DING:

"Naaman in Syria a a inn ah hong tung kik hi.
Apumpi in damna ngah in angaihsutna zong hong kilaih
hong kikhel hi. Kum zatampi khit ciang in alamdang
Naaman upmuanna honpa in phat in: Pasian na' ka sem
hi aci mite adingin etteh ding leh sinna laak ding ahihi."
"Kamsang Elisha hun lai in Israel gam ah vun natna nei
tampi om hi. Ahi zongin Syria mi Naaman lo buang aki
dam sak om lo hi" ci in honpa in gen hi. Israel mi sung a
phak natna nei mi tampite in umlo uh ahih man in Pasian
in kong khaksan hi. Dawibia milianpa banga upna dik
tawh anungta, huhna akisap lam athei te in, Israel mi
phak natna vei te sang in Pasian thupha sang ding in
kilawm zaw hi. Bang hang hiam? Amau te in Pasian piak
hunpha awlmawh lo in mawk zat uh hi. Pasian in Ama
deihsakna thupi sa a akipia van khawvak asaangte huh in
panpih hi. E.G. White, Kamsangte leh Kumpite, PK. pp.
252, 253.

KIKUP DINGTE:

1. Naaman adam khit ciang in bang thu piang cih thu
tawh kisai, genna hawmna tuamtuam tampi om hi.

2 Kumpi. 5:17-19 sung a, Naaman in a upmuanna
thu pulakna nasiatak khat nei a, "Pasian dangte tung
ah meihal biakpiakna leh kiaapnate ka bawl ngei nawn
kei ding hi. Topa tung bek ah ka bawl ding hi" ci hi (2
Kumpi. 15:17, NIrV). Ahi zong in tua acih khit phet
in, "khat veivei ka topa in a Pasian Rimmon bia ding
in abiakinnpi hong zuan ding hi. Tua bang hun ciang
in ka khut hong luai ding a kei zong ka kun kul ding
hi. Topa in tua thu ah hong maisak ding lamen ing" ci
hi (2 Kumpi. 15:18, NIrV). Elisha' dawnna in bang ci
nuam hiam? Christian thupha tangkote in thu um
thak te koici bang dong in lung-duai takin telsiam kul
ding a, adiak in ngeina dangte leh biakna dangte pan
a hongpaite koici ngaihsut siam' thei ding ih hi hiam?

2. Hong kikhel thak te leh thu um thak te bang zah
dong ciang a manlang tak a hong kikhel uh kul ding
hiam? "Sarepta khua a meigong nu leh Syria mi
Naaman cih te in amau khuavak ngah zah uh tawh
nungta ahih man in teltuam nungkikte, leittung min
ngah nang a thudik nungngakte, sang un dik tangzaw
uh hi. E.G. White, Sawltakpite' Nasep, AA p. 416.

3. Naaman damna leh hotkhiatna pen ama tungtawn a
akimukhia upmuanna tawh agamtatnate pan ahihi.
Upmuanna leh gamtatnate' kizopzia vai holim khawm
ni. Christian nuntakna leh teci panna ah upmuanna
leh gamtatnate kitangsap-khawm zia tel'siam ding,
bang hang in thupi hiam?

--

Tuesday, July 7, 2015

SINNA 2 July 4 - 10 ABRAHAM: THUPHA TANGKO MASAPEN PA

ABRAHAM: THUPHA TANGKO MASAPEN PA

NIPINI (Sabbath) Nitak lam July 4
SIM DINGTE: Pian.12;1-3; Pian. 14:8-24; Heb. 11:18-
19; Gal. 3:6; Pian.12:6, 7; Pian.18:18, 19.

KAMNGAH: Tua bang in Abraham in Pasian um a, a
upna hang in Pasian in amah midik in
asang hi, Laisiangtho in ci hi. Tua ahih
ciang in upna anei mite in Abraham suan
leh khak te ahih uh na thei un. Pasian in
upna tawh Gentile mite dik kisakna akip
sak hi ci in Laisiangtho in thei khol in,
Abraham kiang ah, "nangma hang in mi
pawl khempeuh in thupha angah ding uh
hi," ci in lungdamna thu a nahilh khol
hi. Galation 3:6-8.

Leitung a upna pai pi 3 te (Judaism, Christian leh
Islam) te pen "Abraham abulphuh upnate" akicih pen ahi
mah ding khat ahihi. Ahih hang in, hih 3 te in a 3 un lam
khat teitei pan in hih Pasian milianpa bulphuh uh hi.
Abraham pen a etteh tak cing mi muanhuai ci in
ki pakta ciat hi. Ahi zong in tu kal sinna in hih muanhuaina
pen adang khat in ih sin ding hi. Abraham pen
thupha tangko ding a mundang gamdang a amann adik
piangsakpa leh gumpa' thu teci pang ding a akisam bang
lam in ih en ding hi.

Pasian in Abraham leh asuan akhakte (Gal. 3:29),
vai 3 guan hi:
(1) Tuiciim tun ma a amang thang dek Pasian gam
thumann acing akem ding;
(2) Honkhiapa mi bang a hong pian nang lampi
asuak ding;
(3) Amuanhuai Pasian nasem hihna tawh
minamte ading a kuavak asuah ding uh ahihi.
Abraham leh a innkuan-pihte pen Topa athei
nuam mite ading in khuavak asuah ding uh
ahihi.

NIMASANI (Sunday) July 5
ABRAHAM KISAM' (Pian. 12:1-3)

Abram min' khiatna in "apa kitawisang" cih na
hi. Tua min Abraham, "mihonte pa" cih tawh kilaih kik hi.
Tu lai Iraq akici Ur pan hong khangkhia hi. Ama cileh-sa
leh kha lam a min nei munleh-gam tawh kikhenkhia ding
in Pasian in sam hi. Abraham in atheihtel lohna gam ah
apai ding ahihi. Tua hun pan kum za tampi khit ciang in
"amuanhuai mite' pa" suak sak hi. Aituam leh innkuan
sung buaina tuamtuamte kawmkal ah Abraham pen
mihon tuamtuamte tung a thupha tangkote' etteh ding
leh Pasian a up amuanna teci apang akizahtak makaipi
khat hong suak hi.

Pian. 12:1-3 sim suak in. Nang aituam vai ading
a phatuam na hong pia thei ding bang thuguipite na mu
hiam? Gentehna in, nang zong na tuah khak ding Abraham
tuahkhak bang thute hiam? Heb. 11:8-10 zong sim in.
Abeisa thute nusia ding, upna tawh kuankhia in a up ngam
huai lo te um ding leh Pasian sawl bang semkhia ding in
Abraham kisam hi. Abraham muan-huaina tungtawn in,
leitung minam khempeuhte in thupha sang ding uh hi.
Abraham bang mah in ei zong hong ki ze et hi.

Pasian hopihna ngah khol lo mah ding hi hang. Ahi zongin
Ama kammalte leh hong makaihna thute tawh eite hong
khoo hi. Hauhna leh minthan'na ding masuante ih nusiat
kul kha mah ding hi. Innkuanpihte leh lawm leh gualte ih
nusiat kul kha mah ding hi. Haksatna, ei deihna nial a ki
pumpiakna lampi bek mah ih zuih hong kul kha ding hi.
Ahi zong in Pasian hong sap hong khohna ahih leh bang ci
nial thei mawk ding?

Piancil thubu ah Hebrew pau in, "Pasian in Abraham
kiang ah, 'nang ading mahmah in na gam nusia in . . . .'"
"Ama mai lam vai ding a paikhia ding in kisawl hi" Ama
phatuam na ding a paikhia ding cihna hi. Nang ading in
bang khiatna nei hiam? Pasian in nang phattuam na
ding in nusiat ding a hong sawl a om ngei hiam?

NINIHNI (Monday) July 6
KUMPITE' TUNG A ABRAHAM TECI PANNA (Pian.
14:8-24)

Lot pen Abraham kinaipih, akhualzinnate a azui
kawikawi khat ahihi. Lot in mun hoih Jordan kuam atelna
tungtawn in Sodom mi ginalote tawh hong kikhawlkhawm
kha hi (Pian. 13:1-13). Khat vei Abraham in Lot ahotkhiat
hong kul hi (Pian. 14:11-16), tua nung ciang in Sodom
kisuksiatna pan asuahtak nang un van mi 2 in huh hi
(Pian.19).

Abraham in ameltheih Lot' dongtuahna azak
ciangin huh ding in hong khentat hi. Lot honkhia ding in
ama innkuan sung pan a galkap 300 val te hong makaih
hi. Sodom honkhia ding in kumpi tampi tawh kido hong
kul a Abraham hong gualzo hi.

Pian. 14:8-24 sim in. Abraham in asepkhiatna
tawh ama zia bang hong pholak a tua zawh ciang in ama
upmuanna leh ama Pasian vai bang hong pholak hiam?
Azawh manggawp kumpite tung ah, Abraham in Pasian'
vangliatna lak hi. Hih bang hotkhiatna vai ah zong "mi
muanhuaite' pa" in minamte tung ah thupha asuak ding
a sapna khahsuah lo hi.

Abraham in tua gam ading thulianpi sem hi. Amah
mah zong amuanhuai, azahtakhuai ahihna kilangh sak
hi. Hih thu tungtawn in thu umlo mite tung ah Pasian
amuang nuntakna pen meidawi lo hi cih zong lak hi. Ama
biakna mahmah in mi thuaksia te aliah adal, acing akem
ding in hangsanna guan cih lak zawsop hi. Abraham'
hangsanna in akiim apaam a minamte tung ah ahuzaap
tangzai sak hi. Hong ciah lam in Sodom kumpipa in tua
gualzopa pahtawi hi. Kumpipa'n van teng la a amite apia
kik ding in thu gen hi. Gal sung ah vante pen agual zo te
ading cih ngeina in nei uh hi. Ahi zong in Abraham in van
deih a galsim hilo hi. A guallelte zong zawhthawh bawl
nuamlo hi. Amah tawh kipawl khawm te in amau tan angah
ding uh thu bek gen hi. E.G. White, Tuulpite leh Kamsangte,
PP p. 135.

Midangte na bawlzia ngaihsun in. Na upmuanna
midangte tung ah teci na koici pan hiam?

NITHUMNI (Tuesday) July 7
ETTEH TAKCING UPMUANNA (Heb. 11:8, 9)

Abraham pen mi paubang lo hi lo hi. Ahi zong in
Pasian' mi ahihi. Laisiangtho lui leh thak sung ah Abraham
pen muanhuaina thu ah gentehna leh upmuanna tungtawn
a hotkhiatna vaite ah gentehna in kizang hi (Pian. 15:6,
Gal. 3:6 sim in).

Heb. 11:8-19 sim in. Hih munte in Abraham leh
ama upmuanna vai bang hong gen hiam? Pasian thupha
atangko na hih nop leh, Abraham kiang pan bang na sin
thei ding hiam?

Topa in Abraham zang nuam hi. Ahi zong in amasa
pen in Abraham in ama vai khempeuh anusiat phot kul
hi. Hih sinna ei ading in akiciat kul hi. Pasian in ei vai
teng hong nusia sak nuam a, adiak in Pasian deihna leh
Athukham tawh akihual lo vaite ahihi.

Abraham in apaikhiat in, "koi lai ah pai ding cih
thei lo hi. (Heb. 11:8, NIV). Thupha tangkote'n apai na
ding mun uh thei kim phial uh hi. Ahi zong in upna sangpi
tawh ih lungtang Pasian ih piak takpi ciang in, ih tawpna
ding mun ih thei kei hi. Atawpna ah, vankamciam ih nei
hi. Thei khol takpi hi leng tua zah dong upmuanna kisamh
lo ding hi. Tua hi a ih theih loh man keek mah in upmuanna
tawh aki nungta thei ahihi.

Abraham vai athupi thudang khat in "Pasian' gel leh
Pasian lamh khuapi" angak ahihi. (Heb.11:10,NIrV).
Abraham in tua thu te lungngai hi. Atuah khak, asep abawlte
khempeuh atawpna ah tak tun ding cih thei hi.

Abraham in hih leitung ah amah zong "lengla,
zinnmi: ahihna thei gige hi (Heb.11:13). Hih leitung leh, ih
nuntakna mahmah, tu in athupi bang a ih ngaihsut khak
hang in anengno khat hi pan hi.

Laisiangtho lui sung a upmuanna vai a athupi
penpen thu in Pasian thupiakna tungtawn a Abraham in
atapa tung a abawl ngam thu ahihi.

Upmuanna tawh kalsuan ding vai na tuahkhak
thu bang om hiam? Bang haksatnate na phukha hiam?
Bang lungdammnate ngah na hi hiam? Tu a na theih bang
in thei hi le cin na khel ding bang thute a om ding hiam?

NILINI (Wednesday) July 8
ABRAHAM, MI VAKVAI (Pian. 12:6, 7)

Abraham' upmuanna vai ih sin ciang in, Pasian
vangliatna vai ama muanlahna leh uplohna vaite kihel
hi. Abraham pu leh pa te pen milim bia te ahi uh hi (Joshua
24:2). Hih thu pan in Abraham in Pasian vangliatna thu
auplahna leh amuanlahnate vai hong telsiam sak hi. Nih
vei tak ameidawina tawh Sarah pen thumann-lang bek
gen sak hi (Pian. 12:11-13; Pian. 20:2). Sarah tawh tapa
nei ding akicih ciang in amah nui mawk hi (Pian. 17:17).
Abraham in khialhnate nei hi. Pasian zat ding ut ahih
man in Pasian in zang hi. Tua hi a Pasian in Ama zia leh
tong tawh dimh hi.

Pasian in Abraham avakkawn mi ahihna pen
thupha tangko ding leh puahphatna na sem dingin zang
hi. Khualzin' ih cih pil sinna hi pah mawk hi. Ngaihsutna
thak leh kikhelna piang sak hi. Jerusalem a vapai pen
Israel mite biakpiakna ah akul thu ahihi. Saupi lam pai in
mun citeng ah lum in, ann tuam dangte ne in, khuahun
tuam leh midangte muhna tawh a upmuanna uh khang
hi. A biakpiaknate uh, ki apna leh sumpite, lungdamna
dian'na, la sakna cihte in Pasian tawh kizomh kik sak hi.
Asuahna Ur pan a akiphumna Hebron dong azin
avaknate ah, mun kilamdang 15 bang vapha hi. Anuntak
akhel, athupi thupha tangkona nasepte, akhualzinnate
tawh ki nahvawh hi.

Anuai a munte pan Abraham' kha lam thu sinnate
bang te khawng hiam? Moreh gam Shechem khua ah (Pian.
12:6, 7); Hebron (Pian. 13:18 - Pian. 14:20); Mamre (Pian.
18:1, 20-33); leh Moriah mual (Pian. 22:1-14) cih bang
munte ah bang thute sin kha hiam?

NINGANI (Thursday) July 9
ABRAHAM: AMA BANGKUA A THUPHA TANGKONA
(Pian. 18:18, 19)

Pian. 18:18, 19 sung a muanhuaina leh Pasian
nasepna vai bang sinna ih mu hiam?
"Pasian in Abraham pen Ama kammal hilh ding
in sam hi. Abraham in atate leh a inn sung a mite khempeuh
tung ah Pasian thukham guipite hilh ding cih
muang ahih man in mi thupite' pa ahi dingin sam hi.
Abraham' nuntak huzaap mahmah in ama hilhnate vang
nei sak hi. Abraham innkuan bup pen 1000 val pha hi.
Tampite innkuan lutang hi uh a, Pasian um lo te pan a
hong kikhel thak te ahi uh hi." E.G. White, Pilsinna,
Ed. p. 187.

Innkuan sung nuntak ah Pasian deihna bang
muanhuai tak a zuihna in thupha tangkona nasep gualzo
sak semsem hi. Laisiangtho tangthu leh pawlpi tangthu te
ah Christian pawlpi in inn leh innkuan bulphuh hi. Abraham
akitelna thu khat ah a innkuanpihte Topa thu sung
ah makaih ding cih mu ahih man' ahihi. Innkuan sung a
adeihna pen pawlpi sung a adeihna tawh akibang hi a,
"thumann thutang tawh sepna ahihi." (Pau. 21:3, NIV).
Pasian tung ah muanhuai in Adeihna tawh kituak
a anuntak lam uh koi pan na mukhia thei ding hiam?
Gentehna in Heb. 11:11, 20 sim dih in.

Laisiangtho sung ah mi hoih mi pha hi na pi a
innkuanpihte in Pasian lampi azui lo zong ki mu thei mah
hi. Ahi zongin tu ni Laisiangtho mun i deihna pen kician a:
Abraham upmuanna leh omziate khauh ahih man in a
innkuan bup in "Topa Pasian lampi tawn hi." (Pian. 18:19).
"Topa lampi tawn" ding cih kammalte in nang
ading in bang khiatna nei hiam? Eite in "Topa lampi koici
tawt ding" ihhi hiam?

KIGINNI (Friday) July 10

SINBEH DING: "Pasian in Abraham sam a, gualzawhna
pia in, pahtawi hi. Abraham' muanhuaina in apaina mun
khempeuh ading in khuavak ahihi. Abraham pen midangte
kiang pan tuam om lo hi. Akiim apaam a, kumpite pawlbawl'
hi. Pawlkhatte in zahtak uh hi. Abraham thumanna leh
angsung-khuallohna, ama hangsanna leh lungnemnate in
Pasian zialeh-tong lak hi. Messopotamia leh Canaan ah,
Egypt leh Sodom mite lak nangawn ah, van Pasian pen
Abraham tungtawn in kilangh hi." - E.G. White, Tulpite
leh Kamsangte, P P. p. 368.

KIKUP DINGTE:

1. Kum 1000 tampi sung Moriah mualtung ah Abraham
leh Isaac thu in mite lawp sak in toona zong pia hi.
Pawlkhatte in gitloh vai lua leh mulkim huai bang in
ngaihsun uh hi. Pian. 22 sung a tangthu sim kik in.
Tua pan bang sinna thupi ih ngah ding hiam? Tua in
singlamteh leh mawhna thamanh hong bang ci gen
hiam? Upmuanna ah asangzaw lam kah-tohtohna
vai hong koici hilh hiam? Hih thu in bang hang in
mitampite lungsim lawng mahmah hiam?

2. Pian. 12:11-13 leh Pian. 20:2 in Pasian mi ahi Abraham
in, acingtak lo upmuanna koici lah a, hih thupiang
2te pan bang sinna ngah thei ding ih hi hiam?

3. Laisiangtho sung a aminthang pen mun khat in Pian.
20:6 ahihi. Bang gen a? Bang gen nuam hi mawk a?
Hih mun Laisiangtho thak in bangci zat hiam? (Rom
4:3; Gal. 3:6; James 2:23). Upmuanna, (sepna, bawlna,
leh) hotkhiatna vaite bang hong hilh hiam?

4. "Topa Pasian lampi" atawn lo innkuanpih anei makaipi
pawl khat te kua bang te hi a? Amau tangthu pan a
innkuanpihte muanhuai taka om' ding ahanciamte
apanpih thei bang thute sin thei ding ih hi hiam?


--

Monday, June 29, 2015

Lesson 1. Thupha A Tangko Den Topa Pasian Zia (Reading)


SINNA 1 June 27 - July 3 "THUPHA ATANGKO DEN TOPA PASIAN ZIA"

https://www.youtube.com/watch?v=gkSlDqO9_KE

ATHUPI MAHMAH THUPIAKNA (Cialna)

"Tua khit ciang in Zeisu hong pai a agen in ah, 'van
leh lei a thu neihna khempeuh Kei tung ah hong kipia zo
hi. Tua ahih ciang in note vak kawikawi un la, minam khempeuh
nungzui suak sak un. Pa min, Tapa min, leh Khasiangtho'
min, tawh tui phum un. Kong thupiak khempeuh
mang ding in hilh un. Tua hi leh tawpna ni dong in no te
tawh ka om khawm tawntung ding hi. Matt. 28:18-20,
NIrV).

Hih sang kitel thei tuan nawn ding maw? Hih mun
ah Zeisu - Athokik Honpa, abiak uh Zeisu ahihi (aneu 17).
Pawlpi tangthu ah Amite sam a masuan apia Topa ahihi.
Athupi pen mawh puak in minam khempeuh nungzui
suah sak ding thu ahihi. Galilee a nungzui 11 te kiang a
ki gen thu leh kum tampi khit ciang a Patmos tuikulh a
John tung a kigen kammalte' kizopzia telhak lo hi: "Vanmi
dang khat ka mu hi. Amah huih lak ah sang len hi.

Tawntung thumann, lungdamna thu gen ding a hong pai
ahihi. Gam khempeuh, nam khempeuh, pau khempeuh
leh mi khempeuh te kiang a agen ahihi. Nakpi tak in a aw
tawh gen a, "Pasian zahtak un la, Amin phat un. Pasian
thukhenna hun hong tungta hi. Van leh lei apiang sakpa
bia un. Tuipi leh cik te abawlpa bia un' " (Mang. 14:6, 7,
NIrV, aneu 8-12 zong sim in).

Mang 14 a vantung mi 3 te tangkona thute in zong
Matt. 28:19-20 sung a thupiakna mah kici thei hi. Hih
thupiak zong leitung beikuan vai tawh etkhawm ding
ahihi.
Pasian in Apawlpi, Amite kiang ah hih lungdamna
thu leitung khempeuh ah tangko ding in thu apia takpi
ahihi. Zeisu hong sawl zong tua mah ahihi. Ei masuan
pen:

1. Zeisu' thumann leh Ama hong sep saknasa thu
tangko ding (John 3:16).

2. Eite ading a tu a asep thute (Rom 8:34), leh

3. Mailam hun a hong sepsak lai ding thu te (1 Thes.
4:16) ahihi.

"Mission" cih kammal ngiat in "na khat sem ding
a kipai sak" cihna ahihi. Gentehna in, mite na sem ding
in paikhia cih bang ahihi. Tua hi a, athupi mahmah
thupiakna ih cih in leitung khempeuh ah lungdamna thu
kizelh sak ding ahihi.

Tu quarter sung in, ih masuan ih cih pen; Topa
Pasian lungdamna thu aza nailote kiang a tangkona
ahihlam ih sin ding hi. Mihingte hotkhiatna nasep ah ih
masuan pen abulpi, athupi van Pasian nasep ahihi. Laisiangtho
sung a mite nuntakna ah Pasian deih tawntung
thu bang ci tangtun' cih ih sin ding hi. Amaute in amangthang
mite zong ding a Pasian sawl mite ahi uh hi.

Atawpna ah, Christian te nasep masuan in Pasian
nasep masuan hi a, ei nasep ei masuan hi lo hi. Pasian
lungtang pan a ki pan hi a, Pasian itna bulphuh ahihi.
Pasian deihna tawh akisem ahihi.

Pasian hotkhiatna nasep ih telsiam theih zawk
nang in, tu quarter sinnate pen anuia a hotkhiatna
tangthu paizia dung zui in ih en ding a:

1. Pasian in mite piang sak in deih tel theihna
pia hi.

2. Mi masate in Pasian thu manhlohna tawh adeihtelna
uh zang a, Eden anusiat uh hong kul hi.

3. Amaute Eden ah a om kik theih nang un Pasian
in thahat-thuciam zanghlo hi.

4. Amaute tang a si ding leh kilemkik a kipawlkhawm
kik theih nang in Atapa masuanpi khat
tawh hong pai sak hi.

5, Mi khempeuh Ama hotkhiatna thu theih sak
ding pen Pasian nasep ahihi. Hih ngimna in
amaute hotkhiatna ngah theih nang lampi hong
hongg hi.

Athubulpi ah, leitung bup Zeisu theih sak ding
pen ih nasep masuan ahihi. Ama hong sepsaksa thute,
tu hun ading a hong kamciam thute, leh tawntung vai
hong kamciamna thute zong ahihi. Atom in gen leng,
tua kamciam athei te'n midangte zong ih gensawn ding
ahihi.

Borge Schantz, Ph. D. (Fuller), in Lomalinda University
ah Professor khat ahihi. Amah leh azi, Iris, in kum
14 sung Africa leh Middle East, nisuahna gam laizang lam
ah thumann tangko nasep sem hi. Hih sinna thubu hong
bawlkhiatna vai ah apan'khawmpihpa Steven Wayne Thompson,
in akhawlngak ma in Newbold College, England
ah Siapi (Principal), Dean of Theology faculty leh Avondale
College, Australia ah (1991-2008)sung lecturer laihilh
sem hi.

SINNA 1 June 27 - July 3

THUPHA ATANGKO DEN TOPA PASIAN ZIA
NIPINI (Sabbath) Nitak lam June 27

SIM DINGTE: Pian. 1:26-28; Pian. 2:15-17; 1 John 2:16;
John 3:14, 15; 2 Cor. 5:21; Matt. 5:13, 14.

Kamngah: "En in, Amah pen mite tung ah teci ding,
mite amakaih ding, leh a ukpa ding in ka
koih hi." Isaiah 55:4.

Ih leitung buaicip ei! Mihingte ih hih mah bang
in ei hang mah ahihi. Mawh neite ih hih mah bang in ih
gitnatloh man ahihi. Ahoih semsem bang in ih kingaihsun
kha a, ahi zong in hih tuak lo zaw mawk hi. Tun zong
hoih lam ki manawh tuan lo hi. Abeisa ih bat toh leh ih
lamet theih ding pen,a minthang mangkang makaipipa
Sir Winston Churcill gen theihzel mah bangin "si-lehnai,
gimna tawlna, khuaul leh khitui cih peuh hi mai hi".

Ahi zongin lamet bei hi samlo hi. Zeisu Khazih in
ih mawhnate hang in hong si hi. Ama sihna hang in hotkhiatna
leh na khempeuh bawl thakna hong kikamciam
hi. "Tu in van thak leh lei thak ka mu hi. Amasa van leh
lei beimang hi." (Mang. 21:1, NKJV).

Mongg neilo vannuai ah ei tha tawh kipek dinga
hong kidapkoih hilo hi. Zong ahi zo vet ding ihi kei hi. Ei
hong langdote ei sang tamzaw tham hi. Tua hang maha
Pasian in ei hih zawh theih ngeiloh ding hotkhiatna gelna
hong bawlsak ahihi.

NIMASANI (Sunday) June 28
Pasian in Numei Leh Pasal Piangsak (Pian. 1:26-28).

Abei thei lo mite dot theih bul in, koi pan a apiang
hi mawk ka hi hiam? cih hi a, Pian. 1 leh 2 leh adang
teng khempeuh in hih athupi pen dotna hong dawn sak
hi. Koi pana piang cih ih ki theih leh, kua ih hih ki thei
in; bang hang a nungta in, koi lam tung ding, cih ngaihsut
ih ki pan thei ding hi. Pian. 1 leh 2 en suk in la, Pian.
1:26-28 encian in. Mihing leh adang te kibawlzia
akilamdanna pipen bang hiam? Piansak dangte bangci
tuampian hiam?

1. Mihing te in nuntakna nei te lak ah akipiang
sak nunung pen ahi uh hi. Asin akep ding uh piansaknate
amau kiim leh paam ah om hi.

2. Mihingte apiansakzia pen piansak dangte
apiansakzia tawh kilamdang hi. Tu masiah "om ta hen,
piang ta hen" (khuavak, van, tui, ngasa leh vasate,
ganhingte, etc.) cih ahihi. Tu in ahi leh thupiakna pen,
bang cih ding cih ki kum ding a kikhopna: " . . . mihing
bawl ni . . ." cih thu ahihi. Thum gawm Pasian ahi - Pa,
Tapa, leh Khasiangtho - in gel khawm uh hi. Hih Piancil
alian 2 te pen leitung leh asung a om nuntakna neite
piansakna vai ahihi. Piansakte lak ah mihing pen athupi
pen ahihna nial theih hilo hi.

3. Mihingte Pasian lim leh meel sun a kipiangsak
ahihi. Tua hun a kipiang sak khin te vai ah aki gen lo
thu ahihi. Bang ci nuam lian cih hih mun ah ki gen tuan
lo hi. Ahi zong in azia atongg ah, Pasian sutna nei aci
nuam hi hamtang ding hi. Mihingte in ganhingte' neihloh
sia leh pha khen theihna nei uh hi (peng palek pen etlawm
mahmah ahih hang in sia leh pha vai ngaihsut in nei
kha peuh mah lo ding hi). Pasian liim leh meel sun a
kipiang sak cih ciang in Pasian siantho zia leh dikzia
lahkhiat theihna nei cih na suak hi.

4. Minghingte in leitung a piansak dangte tung
ah Pasian aiawh in thuneihna aneih uh hong kul hi. Tua
vai in mawh puak guan hi.

Laisiangtho patna ah mihingte vai hong ki gen a,
amau leh amau anungta mawk ding hi lo hi. Pasian tawh
kizom a nuntak ahihi. Hih thu in ih nuntakna ah Pasian
athupit akulzia leh Amah lo in ih "picin" taktak theihloh
vai bang hong gen hiam? Sawl. 17:28 zong sim in.

NINIHNI (Monday) June 29
Deih Bang Ngaihsut Theihna (Pian. 2:15-17)

Piansakna tangthu tawh kizom thu khat pen
Pasian in, "sia leh pha theihna singkung" (Pian. 2:9)
nekloh dinga akham vai ahihi. Tua hi a, atung apat pan
in Pasian in, mihingte sia leh pha kal ah teltheihna nei
thei sak cih ki mu thei hi. Ganhing dangte in hih silpiak
ngah lo hi. Zan ni a ih cih bang in, thudik khentat theihna
ih neihna in Pasian ih sutna hong kilang sak hi.
Pian. 2:15-17 in mihingte teeltheihna silpiak
ataktak ahihzia bang hong thei sak hiam?

Pasian in mite Ama deih bangbek a asem thei ding
in zong bawl thei hi. Tua bang dan in khuavak, ni, khapi,
leh aksite akibawl ahihi. Amaute in telna om lo in Pasian
thu mang uh hi. Amaute in Pasian' deihna bang pianngei
thu te makaihna tungtawn in asemkhia ahi uh hi.

Mihing piansakna pen tuampian hi. Pasian in
Ama ading a apiansak ahihi. Pasian in amau deih bangin
teelsak nuam hi. Akisawl tawm hi lo a amau teelna tawh
abiak ding uh deih hi. Tua hi kei leh, Amah it theilo ding
uh hi. Adik itna ahih theih nang in aut-thu uh ahih kul hi.

Pasian kiang pan hong pai ahih man in, mihingte
deihteel theihna pen kikep kidal sak in, Pasian in thupi
bawl hi. Teelkhialh om thei hi. Teelkhialhna in manh nei a,
anasia mahmah zong hi thei hi. Ahi zong in tangsawl ding
pen Topa deihna tawh kituak lo hi.

Mihing deih teelna thuguipi ah ngaihsut ding thu
3 om a:
1. Tawp nei lo vangliatna anei Pasian in ei deih
teelna hong sai pih lo hi.

2. Mihingte in amau gamtatna vai ah mawhpuak nei
uh hi.

3. Deih telna ah ei telnop tel theih hi a adiak in sia
leh pha kikal hi pipen hi.

Mai lam hun: naii, ni, kal, pawl khat sung a; sia leh
pha kikal na teltheih bangte khawng hiam? Tua silpiak adik
tak in na koici zat hiam? Asia lam a zat dan apiangtheite
ngaihsun in.

NITHUMNI (Tuesday) June 30
Puukna (Pian. 3:6, 7)

Singgah tawmcik neekna pen mawhna hi kim lo hi.
Tua khit a thupiak ih ngaihsut cian kul hi. Adam leh Eve
te' deih teltheihna tawh ki piang sak a, Pasian lim leh mel
sunn a kipiangsak ahih zia alak ahihi. Hih thu pen ut thu
telna leh Pasian thu manh ding mawhpuakte zong kihel
hi. Nek ding dang om loh man a tua sianggah anek uh hi lo
hi. Nek ding atel uh ahihi. Hih thu pen Adam leh Eve te'n
Pasian thupiakna langpang a abawl uh thu ahihi.

Tua bang mah in Pasian thu zuih ding leh zuih
loh ding ei mahmah in ih tel ding ahihi. Pasian thu,
mang ding maw, lang do ding, cih ih teel ding ahihi.
Pasian in Amah um hamtang ding in leh Ama sawlna
mang ham tang, it hamtang, ding in hong sawl hamtang
lo ding hi. Ih totnopna lampi ut bang in hong tel thei sak
hi. Ahi zongin atawpna ah, tua telna tungtawn a nungta
ding in ih ki gin kul hi.

Tua singgah anekna uh tawh Adam leh Eve in
Pasian kiang ah nang ukpa "picing" hi kei teh aci suak
hi. Athuneihna akisit akitoo suak hi. Adam leh Eve thu
manglote hong suak uh hi. Tua bang in mawhna leh sihna
mite tung ah hong tun' uh hi.

Adam leh Eve in Eden huan anusiat uh hong kul
hi (Pian. 3:23, 24). Hih thu in akul leh, hehpihna tawh
thukhenna ahihi. Mimawh mi lehtat te Topa in nuntakna
singkung ngah sak lo ding hi. Mawhna tawh nuntak
tawntung nading pan Adam leh Eve itna tawh akep adon
hong kul hi. (Ei leitung bang a natna satna, leh siatna
thuaknate tawh nuntak tawntung ding vai ngaihsun dih
in!) Adam leh Eve tua huan nuam pan anuam lo zaw
mun ah kipaikhia sak hi (aneu 23, 24).

Tu ni sinna leh 1 John 2:16 enkaak in. Mawhna
khaicite tawh hih puukna vai a toona hong ki koici zop
hiam? Ih nuntak sung ah hih vaite mah abuaipih to den
hi mawk lo ih hi hiam?

Nilini (Wednesday) July 1
Hotkhiatna Vai Hangsan Taka Pasian Sepna (John
3:14, 15)

Ih pu leh ih pi masapente hong puk khit uh ciang
in, azonga hong pai pen Pasian hi a, aleh lam hi zaw lo
hi. Adam leh Eve Topa muhna pan bu zaw lai uh hi.

Apuk mihing' tate ading in sinna vang nei mahmah khat
hong suak hi! Hong zong a hong pai Pa buksan ta zen,
hong honkhia thei Amah bek hi ven mataw!. Eden ah
Adam leh Eve in Pasian taisan uh hi. Khasiangtho
makaihna hang hi kei leh, mihingte atua cici lailai mah
ih hihi.

A lungdam huai mahmah thu ah Pasian in ih guipi
pente na nawlkhin lo hi. Eite zong hong nawlkhin tuanlo
hi. "Nang kawh om?" hong cih masak pen hun Eden
huan ah kipan (Pian. 3:9, NKJV) tu dong in hong sam
lailai hi.

"Teh theih om lo hong silpiak ahi Atapa tungtawn
in Pasian in hehpihna tawh mite hong tuam a, huih bang
keek in mite khempeuh hong huam kim hi. Hih nunna
apia hehpihna huu adiikte nungta in Khazih Zeisu sung
ah khangcing ding uh hi." E.G. White, Khazih Kiang
Zuatna, SC p. 68.

Pasian thupha tangkona lian pen in Zeisu mi bang
a hong pianna vai leh asepna thute ah hong kilangh hi.
Hih leitung ah Satan susia ding, Pa' dikna kilangh sak
ding, Satan in Pasian amawh saknate ah akhialh lam lak
in; Pasian thukham leh thupiakte kizui thei takpi ahihna
hong lak hi. Avai thupi pen ah, singlamteh ah mite tang in
hong sihna thu ahihi. Ama hong kipumpiakna in eite
mawhna' pian'sak sih tawntung na sung pan hotkhiatna
hong pia hi. John 3:14, 15; Isa. 53:4-6 leh 2 Cor. 5:21 te
in Zeisu hong sihna thu bang hong hilh hiam?

"Khazih in mawhna cih peuh mah nei lo hi. Ahi
zong in Pasian in eite ading in mawhna suak sak hi. Tua
hi a, Khazih hong sep sakna tungtawn in Pasian mai ah
dik ih tang thei hi (2 Cor. 5:21, NIrV). Thu omzia pen
"kikhekna lianpi" kici hi. Zeisu in ih mawhnate la in mawh
nei bang a hong sihna in, ei mawh nei te Pasian tawh
Zeisu bang a dikna ih ngah theih nang ahihi.

Ningani (Thursday) July 2
Hotkhiatna Thu Tangkonate (Matt. 5:13, 14)

Tangkona in amangthang mihingte Pasian in
ahotkhiat nop thu, eite khat sim hong itna hang ahihi.
Tua sanga athuukzaw vai dang om lo hi. Leitung bup in
hotkhiatna angah nading in Pasian in Khazih hong sawl
ahihi. John thubu sung bek ah zong Zeisu' masuan 40
veival hong tangko hi (John 3:17; John 12:47 cihte khawng
sim sin dih in). Leitung honkhia ding in Pasian in Zeisu
hong sawl hi. Zeisu in anungzuite hong sawl sawn a "Pa in
kei hong sawl bang in note kong sawl hi" hong ci hi (John
20:21, NIV).

Matt. 5:13, 14 sim in. Gentehna kammal 2 hong
zat te bang te hiam? Hih mun ah nasep masuan bang
hong gen hiam?

Cii leh khuavak gentehnate in mite tung a Christian
te huzaap omzia hong hilh hi. Cii in akihel pihte
tawh kigawm khawm hi. Ahi zong in khuavak in asuk
khak khempeuh khuavak pia hi. Matt. 5:13 sung a leitung
cih kammal in Christiante akikholh pihte tawh ann sung
a cii bang a kihel khawm ding ahihi. Leitung khuavak
cih kammal in khuamial sung a nungta mite om cih thu
hong gen hi. Amaute in lungdamna khuavak angah ding
uh kul hi.

Israel mite siangtho taka nungta in Pasian piak
cidamna thute zuih ding kihanthawn hi. Amaute in "Gentile
te ading in khuavak ahi ding uh hi" (Isa. 49:6, NIV).
Cidam nuntak, gualzawhna, leh Pasian Sabbath leh
thukham dangte in akiim apaam a mite kiang ah
piangsakpa Pasian leh Honpa vang liatna lak ding hi.
Midangte in Jew mite nuntak leh omzia nuamte amuh uh
ciangin Topa thu thei nuam ding uh hi.

Khazih hong pai ciang in Ama nungzuite cii ih
bat ding thu hong gen hi. leitung a ahuzaapte uh tawh
leitung mite amawhnate uh pan akikhel ding a ih panpih
ding ahihi. Christian te huzaap tungtawn in thu um lo
mite siatna gamtatnate pan kidal thei zel hi. Christiante
in amau gamtatna phate uh tawh hotkhiatna thu tangko
ding in kikholh-khawmna tawh huuzap pha nei thei uh
hi.
Nang leh na pawlpi in na kim na pam ading in
koici ciang dongin teci pha na suak uh hiam? Na khuavak
mial semsem ta maw? Na cii te a alna mang dek maw?
Pasian mai ah midik ih suah theih nang in Pasian kiang
ah kihei kik ding bang hang in thupi hiam?

KIGINNI (Friday) July 3

SINBEH DING: "Pasian thumann tangkona vai tawm
bang gen khin hang. Hih tangkona nasep pen thum gawm
Pasian khat nasepna vai ahihi. Hih tangkona nasep pen
Zeisu tawh kipai kan diak hi. Mi bang a lei a hong pianna
in Christian upna vai ah thupi hi. Anuntakna leh Asihna
tawh, Zeisu in mi khempeuh ading in hotkhiatna lampi
hong honsak hi. Anungzuite in Athupha tangkote ih hih
mah bang in tua lungdamna thu, Zeisu' hong sepsak
thute mite ih theihsak kul hi.

"Leitung a Khazih pawlpi in thumann tangkona
ding a kiphuang khia ahihi. Pawlpi bup alian aneu,
azawng ahau, mite khempeuh in thumann azak ding uh
deih hi. Mundang gamdang ah mi khempeuh in sapna
ngah lo uh hi. Ahi zongin mi khempeuh in thungetna
leh piakkhiatna tawh nasepna ah mapang thei uh hi.
E.G. White, Pawlpi Teci Pannate, 6 T p. 29.

KIKUP DINGTE:

1. Mihingte kikoici pian sak cih lim ngaihsut in. Bang
hang in Piancil vai thupi hiam? Ih piankhiatna
theihna in kua ih hih thu leh ih Christian nuntakna'
deihna hong koici telsiam sak zaw hiam?

2. Anuai a thu in, deih tel theihna vai, itna, leh leitung
a thusiate' vai hong koici telsiam sak hiam? "Pasian
in Ama it bang a a it thei ding mi abawl nop leh -
amau omzia tawh haksatna atuak lawh thei - mi
abawl kul hi. Itna leh suahtakna in suakta tak a it
thei ding a, khantohna nei thei ding in Pasian in abawl
ding pen thupai zia dik ahihi. Tua bang a hong bawl
nuam kei leh zong hong bawl ngiat lo thei lua ahihi."
Robert J. Spitzer, New Proofs for the Existence of
God: Contributions of Contemporary Physics and
Philosophy, Kindle Edition (Eerdmans Publishing
Company, 2010), p. 233.

3. Zeisu hong sihna pen Rome gam huam sung gam
neu khat sung a, tu ma kum 2000 lai a thupiang
ahihi. Hih thupiangte in mi khempeuh te ading in
tawntung vai ah khiatna nei hi. Hih thupiang leh
akhiatna athei eite tung ah mawhpuak bang kinei
hiam? Athei te'n gen kei leh akitheih theih nang
bang lampi dang om hiam?



--

Thursday, June 25, 2015

(ဇိုမီး/မီးဇို) သာသနာျပဳသူမ်ား (တတိယကြာတာ၊ ၂၀၁၅)

သင္ခန္းစာ အသစ္ျဖစ္တဲ့ သာသနာျပဳသူမ်ား - တတိယကြာတာကို ေအာက္ပါ Attachment မွ ေဒါင္းယူႏိုင္ပါၿပီ။ 

--